Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

More documents

Recommendations

Info

86 H.W.M. TEN HAVE om negatieve gebeurtenissen te rijmen met Gods bestuur, werkt een zekere scepsis in de hand jegens het geloof in Gods almacht, Gods bestaan of het geloof in een persoonlijke God. Op zijn 'best' resteert bij velen hooguit deïsme. De vraag naar God is sterk verbonden met de vraag naar het lijden'. Dit kan resulteren in de bevestiging van het gezegde 'nood leert bidden', maar ook in het afscheid van het geloof in een persoonlijke, handelende God. Ook in theologisch opzicht lijkt het onderwerp 'toorn Gods' niet geliefd: het blijkt niet gemakkelijk om hieromtrent (naast exegetische) theologische monografieën te vinden.? Uit de theologische p.202. vgl. Walter Kasper, Der Gott Jesu Christi, Mainz: Grunewald 1982, 2 Bij de raadpleging van oudere theologische woordenboeken over de toorn Gods, viel het op dat sommige ervan (b.v. Dictionnaire de la Théologie Catholique) geen lemma hieromtrent hadden, alleen over de menselijke toorn. Het Pastoraal-Bijbels Woordenboek maakt het onderscheid tussen de toorn van God zoals die voorkomt in de geschiedenis van het Oude en Nieuwe Testament (dus van het verleden) en de eschatologische toorn van God. Het lexicon Religion in der Geschichte und Gegenwart heeft een dogmatisch lemma over de toorn Gods (door H.Bandt). (s.v. "Zorn Gottes, IV", Bnd. VI, Tübingen 19623, pp.1932-1933). Dit artikel gaat vooral in op de plaats van de toorn Gods in de Godsleer. Volgens Bandt bestaat het theologisch probleem van de toorn Gods niet zozeer in het metaforisch karakter van het bijbels spreken over de toorn Gods, maar over de verhouding van Gods toorn tot Zijn heilswil. De toorn Gods kan niet worden voorgesteld als een zelfstandige wilsrichting of wezenseigenschap van God, omdat daarmee de eenheid Gods en de geldigheid van de goddelijke heilstoezeggingen in gevaar gebracht worden. Anderzijds kan men de notie van de toorn Gods ook niet zomaar laten vallen (zoals Schleiermacher deed) of deze beperken tot het eindoordeel (zoals A. Ritschl deed). Het artikel van Bandt gaat niet over het toeschrijven van gebeurtenissen of daden aan de toorn Gods, hetgeen het onderwerp van dit artikel is. Het gaat evenmin over wat God eigenlijk 'doet' als Hij toornig is, wanneer we alle beeldspraak achterwege laten. Bovendien is niet echt duidelijk wat Bandt bedoelt met de toorn Gods als "begrensd en in dienst staand" van Gods liefde. Wel nemen wij in dit artikel de kwestie op die door Bandt als de belangrijkste gezien wordt: de relatie van Gods toorn met zijn heilswil. Deze vraag lijkt ons niet alleen in theologisch, maar ook in gelovig en pastoraalopzicht de belangrijkste.
WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? 87 woordenboeken nemen wij het onderscheid tussen de historische (Oude en Nieuwe Testament) toom Gods en de eschatologische toom Gods over. Ons onderwerp ligt meer in het verlengde van het eerste: de herkenbaarheid van de historische werkzaamheid van Gods toom. Ik wil de toom Gods in dit artikel in verschillende opzichten bespreken. Eerst zal ik de toom Gods benaderen vanuit een bepaalde bijbels-theologische invalshoek. Naar aanleiding daarvan zal ik aan de hand van de theologie van K. Rahner de vraag stellen wat voor soort vraag de vraag naar God is. Vervolgens zal ik de toom Gods theologisch benaderen door ira Dei in de Summa Theologiae te bespreken. Na de bespreking van Thomas behandel ik een artikel van P.J.A. de Grijs over het metaforisch karakter dat Thomas toekent aan het bijbels spreken over de toom Gods en de betekenis hiervan voor christelijke spiritualiteit. Na aldus de kwestie van het bijbels en metaforisch spreken over de toom Gods aan de orde te hebben gesteld, wil ik de toom Gods plaatsen in een bredere (godsdienstfilosofische) problematiek rond het handelen Gods. Tenslotte zal ik opnieuw de vraag stellen in hoeverre de werkzaamheid van Gods toom ook nu nog te (h)erkennen zou zijn. I. De toom Gods in diverse opzichten 1.1. Een exegetisch-theologische benadering van de toom Gods De problematiek omtrent de toom Gods wordt voor een groot deel opgeroepen door de bijbelse geschriften. Het lijkt dan ook, dat er meer exegetische dan theologische werken voorhanden zijn over de toom Gods. Ofschoon dit artikel van theologische aard wil zijn, is een soort bijbelse verkenning belangrijk om de wijdte van het probleemveld vast te stellen. Daarom zullen we hier een werk bespreken, dat zowel theologisch als exegetisch van aard is. Bovendien is dit werk interessant als voorbeeld van een benadering waarin men een contrast meent te moeten maken tussen filosofische en bijbelse georiënteerde theologie. Die dunklen Seiten Gottes van Walter Dietrich en Christian
Page 2 and 3:
Bestuur Prof. dr. H.A.G. Braakhuis
Page 4 and 5:
Redactie Dr. H.J.M. Schoot (hoofdre
Page 6 and 7:
H. W.M. ten Have WIE KENT DE KRACHT
Page 8 and 9:
8 H.I.M. SCHOOT cornerstone of any
Page 10 and 11:
10 PIM VALKENBERG This wider perspe
Page 12 and 13:
12 PIM VALKENBERG the doctrinal aut
Page 14 and 15:
14 PIM VALKENBERG thoughts in the M
Page 16 and 17:
16 PIM VALKENBERG wanted to investi
Page 18 and 19:
18 PIM VALKENBERG Christian in the
Page 20 and 21:
20 PIM VALKENBERG hand them over to
Page 22 and 23:
22 PIM VALKENBERG religions=", Whil
Page 24 and 25:
24 PIM VALKENBERG in front of the H
Page 26 and 27:
26 PIM VALKENBERG Aquinas remains b
Page 28 and 29:
28 PIM VALKENBERG 2.3 The rules of
Page 30 and 31:
30 PIM VALKENBERG of the subject-ma
Page 32 and 33:
32 PIM VALKENBERG the Qur' än come
Page 34 and 35:
34 PIM VALKENBERG encourage and str
Page 36 and 37: 36 PIM VALKENBERG arguments are of
Page 38 and 39: 38 PIM VALKENBERG The reference to
Page 40 and 41: 40 PIM VALKENBERG almightiness - th
Page 42 and 43: 42 PIM VALKENBERG The first name wh
Page 44 and 45: 44 PIM VALKENBERG Finally, we meet
Page 46 and 47: 46 PIM VALKENBERG Christians in Spa
Page 49 and 50: KOM EN ZIE WAAR IK WOON! Aantekenin
Page 51 and 52: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 51 geen bet
Page 53 and 54: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 53 het begi
Page 55 and 56: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 55 dan bij
Page 57 and 58: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 57 overtuig
Page 59 and 60: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 59 c) Een d
Page 61: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 61 SUMMARY
Page 64 and 65: 64 M.A.J.M. BUIJSEN de natuurrechts
Page 66 and 67: 66 M.A.J .M. BUIJSEN de eerste plaa
Page 68 and 69: 68 M.A.I.M. BUnSEN II, q.90 a.2c va
Page 70 and 71: 70 M.A.J.M. BUUSEN worden, is het b
Page 72 and 73: 72 M.A.I.M. BUIJSEN qq. 90-97,16 da
Page 74 and 75: 74 M.A.I.M. BUUSEN hebben bij het v
Page 76 and 77: 76 M.A.J.M. BUUSEN echter niet geze
Page 78 and 79: 78 M.A.J.M. BUUSEN vermogens van de
Page 80 and 81: 80 M.A.J.M. BUUSEN zij tot het geme
Page 82 and 83: 82 M.A.] .M. BUUSEN dat een wet in
Page 85: WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? Ov
Page 89 and 90: WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? 89
Page 101 and 102: kwestie' .20 WIE KENT DE KRACHT VAN
Page 107 and 108: WIE KENTDE KRACHTVANUW TOORN? 107 d
Page 109: WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? 10
Page 112 and 113: 112 ANTONIE VOS loyal to Saint Thom
Page 114 and 115: 114 ANTONIE VOS different (20). The
Page 116 and 117: 116 ANTONIE VOS what is thus far sa
Page 118 and 119: 118 ANTONIE VOS used in ordinary sp
Page 120 and 121: 120 ANTONIE VOS describe and to ana
Page 122 and 123: 122 ANTONIE VOS with the divine wil
Page 124 and 125: 124 ANTONIE VOS ancient Greek philo
Page 126 and 127: 126 ANTONIE VOS church and society
Page 129 and 130: AQUINAS ON NECESSITY AND TIME A Res
Page 131 and 132: A RESPONSE TO ANTONIE VOS 131 done-
Page 133: A RESPONSE TO ANTONIE VOS 133 take
Page 136 and 137:
136 THOMAS F. O'MEARA but this pres
Page 138 and 139:
138 H.W.M. RIKHOF continue. The thr
Page 140 and 141:
140 H.W.M. RIKHOF Peccatum" Joseph
Page 142 and 143:
142 H.W.M. RIKHOF (Hogeschool Holla
Page 144 and 145:
144 H.W.M. RIKHOF 7. Publications i
Page 146:
PRlI'ITED ON PERMANENT PAPER· IMPR
show all

Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?