Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

90 H.W.M. TEN HAVE
trouwaanhet verbond dat door menselijke schuld en goddelijke toom
wel verduisterd, maar niet opgeheven kan worden (p.168).
In een paragraaf over Gods gericht, wordt de vraag gesteld
wat God doet, als Hij oordeelt, en of Hij het is, die de catastrofes en
crises veroorzaakt. Er wordt aan herinnerd, dat het niet de rechter is
die straf uitvoert, maar dat de rechter juist de samenhang van de
schuld onthult, en naar aanleiding daarvan anderen opdraagt de straf
uit te voeren. Aldus vergelijken de auteurs de geallieerden in de
Tweede Wereldoorlog met de Perzische koning Cyrus die eveneens
een werktuig in Gods hand vormde (p.180).
De bovengenoemde paragraaf is van belang, omdat het een van de
weinige is waarin gevraagd wordt wat God eigenlijk doet wanneer de
Bijbel een bepaalde daad aan Hem toeschrijft. Voor het overige lijkt
het mij, dat het boek beter Die dunklen Seiten der Bibel geheten had
kunnen zijn. Het voorbeeld uit de inleiding van het boek, waar Mozes
de daden van Farao toeschrijft aan God, is eigenlijk exemplarisch voor
het hele boek. Het gaat meer over het hoe en waarom Israël bepaalde
dingen aan God toeschrijft. Daarmee is nog niet gezegd of God dat
echt doet, en wat Hij dan 'doet', m.a.w. in welke zin zo'n
toeschrijving terecht is. Nu laten de auteurs in het begin reeds weten
dat zij niet uit zijn op de constructie van een godsbeeld dat
geabstraheerd is van concrete ervaringen, en dat correspondeert met
onze burgerlijke verlichte ideeën van een goede en almachtige God.'
Het hoofdthema van hun boek is, dat ook de donkere zijden van het
leven niet van God afgeschermd moeten worden. Dat betekent m.i.
Dit is een benadering die in de mode lijkt te zijn. Ze past bij de
narratieve theologie, en wil 'het verhaal het verhaal laten zijn'. Het voordeel
ervan is inderdaad dat ermee voorkomen wordt dat de Schrift een wat
gebrekkige illustratie wordt van een op zich abstracte, filosofisch getinte
theologie. Wanneer echter geen vragen gesteld mogen worden naar de geldigheid
en de waarheid van een verhaal die verder gaan dan de onmiddellijke
context, dan blijft het maar de vraag in hoeverre ook een geldige actualisatie
mogelijk is. De auteurs gaan een voorzichtige actualisatie niet uit de weg
(getuige het voorbeeld van de richtende God), maar het blijft vaak onduidelijk
wat zij nu precies bedoelen.