Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

1. Inleiding
DE RIJKDOM VAN THOMAS'
WETSBEGRIP
M.A.J.M. Buijsen
Hoewel de kroniekschrijving van de rechtsfilosofie sinds tijden gewoon
is de geschiedenis van het denken over het recht te reduceren tot twee
denkwijzen, de natuurrechtelijke en de positivistische, is het bepaald
niet eenvoudig om te bepalen wat nu precies aan de posities eigen is
en waarin ze nu precies van elkaar verschillen. "'Natural law' is a
term so rich in ambiguities as to be rivalled only by 'Positivism"',
aldus Macûormick.' Desalniettemin wordt algemeen aanvaard dat het
gaat om twee tegengestelde wijzen van kijken naar het recht.
Waluchow bijvoorbeeld omschrijft rechtspositivisme als "the view that
law does not necessary have mora! merit", en merkt daarbij op dat in
deze visie "wicked legal systems of absolutely no redeeming moral
value whatsoever are conceptually possible". 2 De natuurrechtelijke
denkwijze daarentegen behelst volgens dezelfde schrijver "the view
that there is a 'higher law' defining an objective, fundamental standard
of justice which human enactments violate only at the expense of being
denied the status of valid law". 3 Bij alle onduidelijkheid is men het er
evenwelover eens dat Thomas van Aquino in zijn Summa Theologiae
de archetypische natuurrechtsleer heeft ontvouwd. ST I-II, qq.90-97
geldt onder beoefenaars van de wijsbegeerte van het recht dan ook als
een klassieke tekst.
Op deze plaats zal niet zozeer inhoudelijk worden ingegaan op
N. MacCormick, "Natural Law Reconsidered", Oxford
Journal of Legal Studies, 1981/1 (Vol. 1), p.99.
2 W.J. Waluchow, Inclusive Legal Positivism, Oxford 1994, p.2.
Waluchow, o.c., p.l.