Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

98 H.W.M. TEN HAVE
De Grijs benadrukt dat deze visie op Gods toom als metafoor niet
betekent dat die toom 'niet echt' is (p.44), en dat dus ook zonde niets
uitmaakt (p.40).18 'Toom Gods' betekent wel: de grootste rampen en
tegenslagen die mensen kunnen treffen, als resultaat van zonde of als
'straf' die verbonden is met zonde omdat God dat gewild heeft (p.44).
De metafoor van de toom Gods betekent volgens De Grijs
ook dat de menselijke zaak niet hopeloos is. Waar God onveranderlijk
is (d.w.z. niet balancerend tussen barmhartigheid en toom), kunnen
schepselen wel veranderen, en voor Hem gaan staan zoals Hij ons wil.
Wij kunnen onze projecties op Hem terugnemen om te ontdekken dat
ons complexe Godsbeeld meer van onze eigen complexiteit zegt.
Tegelijk betekent Gods toom ook dat het koninkrijk van de God van
liefde geen nursery is, en dat God zich niet laat minachten (p.45). God
laat zich respecteren, en laat ons daardoor onszelf respecteren (p.46).
1.4.1. De benadering van F. de Grijs, vergeleken met Die
dunklen Seiten Gottes
Het betoog van De Grijs mag m.i. tegen de achtergrond van Die
dunklen Seiten Gottes gezien, verhelderend genoemd worden, omdat
Die dunklen Seiten veel duisternis opriep, al was het alleen maar door
de vraag of het werk nu ging over de duistere aspecten van de Schrift
of van God zelf.
De Grijs gaat niet te uitvoerig in op de context van bepaalde
18 Om die interpretatie tegen te gaan hebben velen toom wel proprie
geïnterpreteerd. Theologen uit die richting hebben ook de situatie waarin de
mensheid verkeert door de zondeval geïnterpreteerd als staand onder de toorn
Gods. Het offer van Christus bestaat volgens hen werkelijk hierin, dat
Christus Gods toorn op zich genomen heeft. Deze interpretatie van Christus'
offer doorkruist volgens De Grijs de eenheid van de Triniteit, en ontkent
uiteindelijk de eenheid van de wil van Vader en Zoon. Het resulteert in een
geloofsbeleving die balanceert tussen hoop op barmhartigheid en eeuwig leven
enerzijds, en vrees voor toorn en verdoeming anderzijds. Het gaat om een
spiritualiteit die gericht was op het leven na de dood en gebaseerd was op
angst. Bovendien kon in Gods toorn ook veel eigen toom geprojecteerd
worden. Deze spiritualiteit kenmerkt zich tevens door intense persoonlijke
devotie.