Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

92 H.W.M. TEN HAVE
(horizon) van heilsverwachting. De heilsgeschiedenis kan men aldus
opvatten als de traditie van onderling met elkaar verbonden antwoorden
die men gevonden heeft in de geschiedenis. De juistheid van die
antwoorden heeft als criterium Jezus Christus, hoogtepunt van heil in
de geschiedenis, hoogtepunt van Gods verbondenheid met de mensheid,
hoogtepunt van Gods zelfmededeling. Deze interpretatie van de
vraag naar God als heilsvraag zal ook de leidraad vormen voor de
vraag naar de betekenis van de toom Gods in de volgende
overwegingen."
Dat de godsvraag een heilsvraag is, betekent dat de vraag of
God de oorzaak is van een bepaalde situatie niet zomaar een vraag is
naar de oorzaak van die situatie, maar altijd naar het eventuele goede
dat in die situatie verborgen ligt. Een negatieve situatie zonder meer
aan God toeschrijven is daarom indirect een contradictio in terminis.
Impliciet hanteren ook de auteurs van Die dunklen Seiten Gottes de
godsvraag als heilsvraag: bij iedere situatie (gericht, wraak, toom)
probeert men te zoeken wat in de bijbelse context de (positieve)
betekenis van een toeschrijving geweest kan zijn."
Vanuit het verstaan van de godsvraag als vraag naar heil, is het
begrijpelijk dat positieve ervaringen gemakkelijker in verband gebracht
worden met God. Negatieve ervaringen worden dus over het algemeen
moeilijker in verband gebracht met Gods bestuur. Uit die moeilijkheid komt
de theodicee-vraagstelling voort. De theodicee-vraagstelling lijkt echter reeds
van de veronderstelling uit te gaan dat negatief ervaren zaken op de een of
andere manier eigenlijk niet bij God horen. De toorn Gods suggereert
bovendien niet alleen een verband tussen negatieve ervaringen en God (al was
het maar door toelating) maar zelfs een actieve rol van God daarbij.
9 De interpretatie van de godsvraag als een heilsvraag valt niet onder
het oordeel dat de auteurs vellen over een bepaald soort theologie die uitgaat
van een gemoedelijk, burgerlijk godsbeeld dat afgebroken moet worden. De
godsvraag als heilsvraag veronderstelt eerder een 'zoekontwerp' dan een godsbeeld.
Wel kan het zijn dat de zoektocht met de vraag naar God als vraag
naar heil met zich meebrengt dat men bepaalde voorstellingen van wat 'heil'
is, (en daarmee wat Gods werkzaamheid is) moet loslaten, wanneer men
ontdekt dat het ook aanwezig is, waar men het niet verwachtte. Op zo'n
manier kan men ook recht doen aan de intentie van de auteurs, namelijk God
in verband brengen met ieder aspect van het bestaan. Daarom kan, ook
vanwege de hierboven beschreven aard van de godsvraag, de titel Die dunkten