Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

More documents

Recommendations

Info

92 H.W.M. TEN HAVE (horizon) van heilsverwachting. De heilsgeschiedenis kan men aldus opvatten als de traditie van onderling met elkaar verbonden antwoorden die men gevonden heeft in de geschiedenis. De juistheid van die antwoorden heeft als criterium Jezus Christus, hoogtepunt van heil in de geschiedenis, hoogtepunt van Gods verbondenheid met de mensheid, hoogtepunt van Gods zelfmededeling. Deze interpretatie van de vraag naar God als heilsvraag zal ook de leidraad vormen voor de vraag naar de betekenis van de toom Gods in de volgende overwegingen." Dat de godsvraag een heilsvraag is, betekent dat de vraag of God de oorzaak is van een bepaalde situatie niet zomaar een vraag is naar de oorzaak van die situatie, maar altijd naar het eventuele goede dat in die situatie verborgen ligt. Een negatieve situatie zonder meer aan God toeschrijven is daarom indirect een contradictio in terminis. Impliciet hanteren ook de auteurs van Die dunklen Seiten Gottes de godsvraag als heilsvraag: bij iedere situatie (gericht, wraak, toom) probeert men te zoeken wat in de bijbelse context de (positieve) betekenis van een toeschrijving geweest kan zijn." Vanuit het verstaan van de godsvraag als vraag naar heil, is het begrijpelijk dat positieve ervaringen gemakkelijker in verband gebracht worden met God. Negatieve ervaringen worden dus over het algemeen moeilijker in verband gebracht met Gods bestuur. Uit die moeilijkheid komt de theodicee-vraagstelling voort. De theodicee-vraagstelling lijkt echter reeds van de veronderstelling uit te gaan dat negatief ervaren zaken op de een of andere manier eigenlijk niet bij God horen. De toorn Gods suggereert bovendien niet alleen een verband tussen negatieve ervaringen en God (al was het maar door toelating) maar zelfs een actieve rol van God daarbij. 9 De interpretatie van de godsvraag als een heilsvraag valt niet onder het oordeel dat de auteurs vellen over een bepaald soort theologie die uitgaat van een gemoedelijk, burgerlijk godsbeeld dat afgebroken moet worden. De godsvraag als heilsvraag veronderstelt eerder een 'zoekontwerp' dan een godsbeeld. Wel kan het zijn dat de zoektocht met de vraag naar God als vraag naar heil met zich meebrengt dat men bepaalde voorstellingen van wat 'heil' is, (en daarmee wat Gods werkzaamheid is) moet loslaten, wanneer men ontdekt dat het ook aanwezig is, waar men het niet verwachtte. Op zo'n manier kan men ook recht doen aan de intentie van de auteurs, namelijk God in verband brengen met ieder aspect van het bestaan. Daarom kan, ook vanwege de hierboven beschreven aard van de godsvraag, de titel Die dunkten
WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? 93 Deze benadering van de godsvraag impliceert dat de Schrift niet zonder meer gelezen wordt, maar met een soort leesregel. Wanneer iets aan God wordt toegeschreven, wordt steeds gevraagd naar de heilsbetekenis van een dergelijke toeschrijving.'? Eén mogelijke heilsbetekenis van uitspraken over JHWH als God der wrake heeft volgens de auteurs van Die Dunklen Seiten bijvoorbeeld te maken met de gerechtigheid van Gods bestuur. Geen walten zonder Gewalt. Maar, aangenomen dat bij Gods bestuur en gerechtigheid ook wraak hoort, hoe moet men zich een actieve rol van God daarbij dan voorstellen? /.3.1. Toom Gods in de Summa Theologiae Thomas van Aquino heeft in de Summa Theologiae geen aparte quaestio of articulus over de toom Gods. Wel komt de ira Dei ter sprake in onderdelen die eigenlijk over iets anders gaan, zoals bij de vraag of er in God sprake is van forma en materia, de wil van God, toom bij engelen enz. Volgens ST J, q.2 a.I ad1 is er in God geen toorn, omdat toom een passie is, en passies in God niet voorkomen. Toom wordt volgens ST J, q.3 a.2 ad2 wel in metaforische zin aan God toegekend, en dan wordt Gods straf (punitio) bedoeld. Aan toornige mensen is het eigen om te straffen, daarom wordt, wegens de gelijkenis van het effect, Gods straf wel toom genoemd. Ook ST J, q.19 a.llc. gaat op Gods toom in. Dit artikel gaat over het onderscheid tussen voluntas signi (Gods wil in metaforische zin) en voluntas beneplaciti (Gods wil in eigenlijke zin), en dit metaforisch spreken over Gods wil wordt vergeleken met het metaforisch spreken over ira Dei. Zoals gezegd, Seiten Gottes, misleidend genoemd worden. De godsvraag als heilsvraag veronderstelt uit zichzelf God als zuiver licht, waarin geen spoor van duisternis is (1 Joh 1,5). 10 Boeken als Die dunk/en Seiten Gottes kunnen daarbij behulpzaam zijn, omdat het bepaalde toeschrijvingen in de context plaatst en zo aannemelijk maakt. Bijvoorbeeld: de doodstraf voor afgodendienaars uit Deut.17,2-5 moet niet zonder meer als religieuze intolerantie geïnterpreteerd worden, maar ook als deel uitmakend van een overlevingstrategie tegenover de assimilatiepolitiek ten tijde van de ballingschap (p.96-98).
Page 2 and 3:
Bestuur Prof. dr. H.A.G. Braakhuis
Page 4 and 5:
Redactie Dr. H.J.M. Schoot (hoofdre
Page 6 and 7:
H. W.M. ten Have WIE KENT DE KRACHT
Page 8 and 9:
8 H.I.M. SCHOOT cornerstone of any
Page 10 and 11:
10 PIM VALKENBERG This wider perspe
Page 12 and 13:
12 PIM VALKENBERG the doctrinal aut
Page 14 and 15:
14 PIM VALKENBERG thoughts in the M
Page 16 and 17:
16 PIM VALKENBERG wanted to investi
Page 18 and 19:
18 PIM VALKENBERG Christian in the
Page 20 and 21:
20 PIM VALKENBERG hand them over to
Page 22 and 23:
22 PIM VALKENBERG religions=", Whil
Page 24 and 25:
24 PIM VALKENBERG in front of the H
Page 26 and 27:
26 PIM VALKENBERG Aquinas remains b
Page 28 and 29:
28 PIM VALKENBERG 2.3 The rules of
Page 30 and 31:
30 PIM VALKENBERG of the subject-ma
Page 32 and 33:
32 PIM VALKENBERG the Qur' än come
Page 34 and 35:
34 PIM VALKENBERG encourage and str
Page 36 and 37:
36 PIM VALKENBERG arguments are of
Page 38 and 39:
38 PIM VALKENBERG The reference to
Page 40 and 41:
40 PIM VALKENBERG almightiness - th
Page 42 and 43: 42 PIM VALKENBERG The first name wh
Page 44 and 45: 44 PIM VALKENBERG Finally, we meet
Page 46 and 47: 46 PIM VALKENBERG Christians in Spa
Page 49 and 50: KOM EN ZIE WAAR IK WOON! Aantekenin
Page 51 and 52: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 51 geen bet
Page 53 and 54: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 53 het begi
Page 55 and 56: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 55 dan bij
Page 57 and 58: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 57 overtuig
Page 59 and 60: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 59 c) Een d
Page 61: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 61 SUMMARY
Page 64 and 65: 64 M.A.J.M. BUIJSEN de natuurrechts
Page 66 and 67: 66 M.A.J .M. BUIJSEN de eerste plaa
Page 68 and 69: 68 M.A.I.M. BUnSEN II, q.90 a.2c va
Page 70 and 71: 70 M.A.J.M. BUUSEN worden, is het b
Page 72 and 73: 72 M.A.I.M. BUIJSEN qq. 90-97,16 da
Page 74 and 75: 74 M.A.I.M. BUUSEN hebben bij het v
Page 76 and 77: 76 M.A.J.M. BUUSEN echter niet geze
Page 78 and 79: 78 M.A.J.M. BUUSEN vermogens van de
Page 80 and 81: 80 M.A.J.M. BUUSEN zij tot het geme
Page 82 and 83: 82 M.A.] .M. BUUSEN dat een wet in
Page 85 and 86: WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? Ov
Page 87 and 88: WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? 87
Page 91: WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? 91
Page 101 and 102: kwestie' .20 WIE KENT DE KRACHT VAN
Page 107 and 108: WIE KENTDE KRACHTVANUW TOORN? 107 d
Page 109: WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? 10
Page 112 and 113: 112 ANTONIE VOS loyal to Saint Thom
Page 114 and 115: 114 ANTONIE VOS different (20). The
Page 116 and 117: 116 ANTONIE VOS what is thus far sa
Page 118 and 119: 118 ANTONIE VOS used in ordinary sp
Page 120 and 121: 120 ANTONIE VOS describe and to ana
Page 122 and 123: 122 ANTONIE VOS with the divine wil
Page 124 and 125: 124 ANTONIE VOS ancient Greek philo
Page 126 and 127: 126 ANTONIE VOS church and society
Page 129 and 130: AQUINAS ON NECESSITY AND TIME A Res
Page 131 and 132: A RESPONSE TO ANTONIE VOS 131 done-
Page 133: A RESPONSE TO ANTONIE VOS 133 take
Page 136 and 137: 136 THOMAS F. O'MEARA but this pres
Page 138 and 139: 138 H.W.M. RIKHOF continue. The thr
Page 140 and 141: 140 H.W.M. RIKHOF Peccatum" Joseph
Page 142 and 143:
142 H.W.M. RIKHOF (Hogeschool Holla
Page 144 and 145:
144 H.W.M. RIKHOF 7. Publications i
Page 146:
PRlI'ITED ON PERMANENT PAPER· IMPR
show all

Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?