Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

More documents

Recommendations

Info

96 H.W.M. TEN HAVE Zakelijk gezien levert dit artikel (q23 a5) de volgende extra informatie op. Ten eerste, dat Thomas (net als H.Bandt) met toom ook de eschatologische toom bedoelt, in navolging van het spreken van de geciteerde apostel Paulus. Ira wordt in dit verband punitio genoemd, en vindicta justitiae. Opvallend is dat Gods betrekking tot de vasa irae apta in interitum (de vaten van toom, voor de ondergang bestemd) door Thomas uitdrukkelijk permittere genoemd wordt (in het derde respons), zonder dat hij de betekenis daarvan uitlegt. 15 Ten tweede is dit artikel belangrijk vanwege het genoemde godsbeeld. Door Thomas' voorbeelden kan (misschien ten onrechte) een beeld ontstaan van God die met mensen omgaat als kleien potten." 1.3.2. Nogmaals: Ira Dei bij Thomas van Aquino, volgens F. de Grijs" In de bovenstaande behandeling van Thomas, zagen we al, dat Thomas zich bij de toom Gods niets lichamelijks of gepassioneerds voorstelt. Hij benadrukt daarom het metaforisch karakter van het bijbels spreken over Gods toom. Inhoudelijk wordt er de vindicta divinae iustitiae, Gods wrekende gerechtigheid mee bedoeld. F. de Grijs gaat in zijn artikel Ira Dei as a divine metaphor op het metaforisch karakter van Thomas spreken over de toom Gods in. Toom is bij Thomas volgens De Grijs een term of relation, dat wil zeggen dat de term niet gaat over God zelf, maar over Gods relatie tot een (zondig) schepsel. De term wordt metaforisch gebruikt van de pottenbakkersvergelijking kunnen opvatten. IS Onderzoek naar het gebruik van de woorden ira Dei in andere werken van Thomas geeft de indruk, dat om verder te begrijpen wat met toorn Gods bedoeld wordt, er ook gezocht moet worden via woorden als punitio, vindictaen iustitia. 16 Er is evenwel, zoals gezegd, een mogelijkheid om dit anders te interpreteren. 17 F.J .A. de Grijs, "Thomas Aquinas on ira as a divine metaphor", H.J .M. Schoot (ed.), Tibi soli peccavi. Thomas Aquinas on guilt and forgiveness, Leuven: Peeters 1996, pp.19-46.
WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? 97 wanneer hij voor God gebruikt wordt, d.w.z. in oneigenlijke zin, omdat toom in zichzelf reeds een onvolmaaktheid bevat (i.t.t. bijvoorbeeld 'leven' dat wel als volmaaktheid in eigenlijke zin aan God kan worden toegeschreven). De metafoor van Gods toom verwijst naar Gods straf, die wel in eigenlijke zin bedoeld wordt (p.30). Toom heeft behalve fysieke en emotionele aspecten ook een rationeel karakter en relationeel karakter. In zoverre toom in zijn rationele zin gerechtvaardigd is, heeft deze ook te maken met het willen herstellen van een rechtvaardige orde. De toom Gods verwijst dus ook naar Gods gerechtigheid (p.33). Gods gerechtigheid is wederom geworteld in Gods liefde. Gerechtigheid en barmhartigheid zijn specificaties van Zijn liefde. Expliciet zegt Thomas dat ontferming meer eigen is aan God dan straffen: barmhartigheid hoort uit zichzelf bij God, straffen hoort alleen bij God vanwege onze zonden (p.34). Door te laten zien hoe Thomas Gods toom herleidt tot zijn gerechtigheid, en die weer tot Zijn liefde, laat De Grijs zien waarom ira Dei niet vermeld staat onder de attributa Dei, en dat er in God geen sprake is van balanceren tussen barmhartigheid en toom. Gods toom verwijst dus naar Gods straf, en straf verwijst naar menselijke zonde (p.38). De essentie van Gods straf bestaat uit substractio gratiae, het onttrekken van genade. Omdat toom Gods naar menselijke zonde verwijst, komt het relationele karakter van toom tot uiting, en blijkt, waarom het geen attribuut van God is. Het relationele blijkt ook uit iets anders: namelijk dat volgens Thomas het object van Gods toom zich bewust is van die toom. Het zondige volk of de zondige mens kan zijn ellendige situatie herkennen als toom van God. Deze herkenning verwijst weer naar de relatie, zelfs al is die gebroken. De Grijs haalt hierbij een citaat (ST II-II, q.41 a.2c.) aan waaruit blijkt dat de toornige altijd wil dat zijn daad als wraak herkend wordt en niet anoniem blijft (p.40). Dit laatste is nu onze vraag: volgens Thomas wil de toornige dat zijn daad als wraak herkend wordt, maar mij .is niet duidelijk hoe dit geldt in het geval van Gods straf. Wordt hier bedoeld dat iedere vorm van leed terug te voeren is op de toom Gods als straf voor de zonde? De Grijs geeft zelf aan het eind van zijn artikel weer, hoe mensen onterecht de toom van God gevreesd hebben. Deze simpele identificatie lijkt dus niet bedoeld te zijn.
Page 2 and 3:
Bestuur Prof. dr. H.A.G. Braakhuis
Page 4 and 5:
Redactie Dr. H.J.M. Schoot (hoofdre
Page 6 and 7:
H. W.M. ten Have WIE KENT DE KRACHT
Page 8 and 9:
8 H.I.M. SCHOOT cornerstone of any
Page 10 and 11:
10 PIM VALKENBERG This wider perspe
Page 12 and 13:
12 PIM VALKENBERG the doctrinal aut
Page 14 and 15:
14 PIM VALKENBERG thoughts in the M
Page 16 and 17:
16 PIM VALKENBERG wanted to investi
Page 18 and 19:
18 PIM VALKENBERG Christian in the
Page 20 and 21:
20 PIM VALKENBERG hand them over to
Page 22 and 23:
22 PIM VALKENBERG religions=", Whil
Page 24 and 25:
24 PIM VALKENBERG in front of the H
Page 26 and 27:
26 PIM VALKENBERG Aquinas remains b
Page 28 and 29:
28 PIM VALKENBERG 2.3 The rules of
Page 30 and 31:
30 PIM VALKENBERG of the subject-ma
Page 32 and 33:
32 PIM VALKENBERG the Qur' än come
Page 34 and 35:
34 PIM VALKENBERG encourage and str
Page 36 and 37:
36 PIM VALKENBERG arguments are of
Page 38 and 39:
38 PIM VALKENBERG The reference to
Page 40 and 41:
40 PIM VALKENBERG almightiness - th
Page 42 and 43:
42 PIM VALKENBERG The first name wh
Page 44 and 45:
44 PIM VALKENBERG Finally, we meet
Page 46 and 47: 46 PIM VALKENBERG Christians in Spa
Page 49 and 50: KOM EN ZIE WAAR IK WOON! Aantekenin
Page 51 and 52: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 51 geen bet
Page 53 and 54: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 53 het begi
Page 55 and 56: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 55 dan bij
Page 57 and 58: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 57 overtuig
Page 59 and 60: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 59 c) Een d
Page 61: DE TOEGANG TOT CHRISTUS 61 SUMMARY
Page 64 and 65: 64 M.A.J.M. BUIJSEN de natuurrechts
Page 66 and 67: 66 M.A.J .M. BUIJSEN de eerste plaa
Page 68 and 69: 68 M.A.I.M. BUnSEN II, q.90 a.2c va
Page 70 and 71: 70 M.A.J.M. BUUSEN worden, is het b
Page 72 and 73: 72 M.A.I.M. BUIJSEN qq. 90-97,16 da
Page 74 and 75: 74 M.A.I.M. BUUSEN hebben bij het v
Page 76 and 77: 76 M.A.J.M. BUUSEN echter niet geze
Page 78 and 79: 78 M.A.J.M. BUUSEN vermogens van de
Page 80 and 81: 80 M.A.J.M. BUUSEN zij tot het geme
Page 82 and 83: 82 M.A.] .M. BUUSEN dat een wet in
Page 85 and 86: WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? Ov
Page 87 and 88: WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? 87
Page 95: WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? 95
Page 101 and 102: kwestie' .20 WIE KENT DE KRACHT VAN
Page 107 and 108: WIE KENTDE KRACHTVANUW TOORN? 107 d
Page 109: WIE KENT DE KRACHT VAN UW TOORN? 10
Page 112 and 113: 112 ANTONIE VOS loyal to Saint Thom
Page 114 and 115: 114 ANTONIE VOS different (20). The
Page 116 and 117: 116 ANTONIE VOS what is thus far sa
Page 118 and 119: 118 ANTONIE VOS used in ordinary sp
Page 120 and 121: 120 ANTONIE VOS describe and to ana
Page 122 and 123: 122 ANTONIE VOS with the divine wil
Page 124 and 125: 124 ANTONIE VOS ancient Greek philo
Page 126 and 127: 126 ANTONIE VOS church and society
Page 129 and 130: AQUINAS ON NECESSITY AND TIME A Res
Page 131 and 132: A RESPONSE TO ANTONIE VOS 131 done-
Page 133: A RESPONSE TO ANTONIE VOS 133 take
Page 136 and 137: 136 THOMAS F. O'MEARA but this pres
Page 138 and 139: 138 H.W.M. RIKHOF continue. The thr
Page 140 and 141: 140 H.W.M. RIKHOF Peccatum" Joseph
Page 142 and 143: 142 H.W.M. RIKHOF (Hogeschool Holla
Page 144 and 145: 144 H.W.M. RIKHOF 7. Publications i
Page 146:
PRlI'ITED ON PERMANENT PAPER· IMPR
show all

Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?