2010 ilerleme raporu - Avrupa Birliği Bakanlığı

2009 ylnda yllk enflasyon oran % 6,3 olarak gerçeklemitir. Enflasyon, ilenmemi gda ve petrol
fiyatlarndaki artlar, baz etkileri ve saptanm fiyat artlar gibi bir dizi olumsuz faktöre bal olarak,
2009 ylnn son çeyreinden itibaren önemli ölçüde artmtr. Bu faktörler, temel enflasyonun Merkez
Bankas tahmininin kayda deer biçimde üzerine çkmasna neden olmu ve enflasyon beklentilerini
olumsuz etkilemitir. Enflasyon, 2009 yl Kasm ay ile 2010 yl Nisan ay arasnda % 5,1’den
% 10,2’ye yükselmi, Austos aynda ise % 8,3’e gerileyerek, gda fiyatlarnda ar bir dalgalanmay
yanstmtr. Merkez Bankas, % 6,5 oranndaki yl sonu hedefine ulalmas mümkün olmamakla
birlikte, enflasyonun 2010 yl sonuna doru gerileyeceini tahmin etmektedir. 2009 ortasnda % 3
seviyesinde olan çekirdek enflasyon, Austos 2010’da % 4 seviyesine çkmtr. Ekonomideki güçlü
toparlanma göz önüne alndnda Türkiye’nin reel politika faiz oran düüktür. Politika faiz
oranndaki indirimler, deiik hz ve oranlarda piyasa faiz oranlarna yansmaktadr. Kurumsal
kredilere ilikin faiz oranlar 15 puandan fazla gerileyerek en fazla düen faiz oran olmutur. 2009
ylnn ikinci yarsnda toparlanan iç talep ve kredi koullarndaki iyileme, kredi arznn hzlanarak
artmasna ve 2010 ylnn ilk yarsnda % 30 seviyesine çkmasna yardmc olmutur. Merkez
Bankas, güçlü büyümenin bir süre daha devam edecei öngörüsüyle, 2009 krizi srasnda uygulamaya
konulan olaand tedbirleri geri çekeceini ve piyasaya daha az likidite enjekte edeceini
açklamtr; zorunlu karlk oranlar artrlmtr. Merkez Bankas’nn likidite yönetimine ilikin
ileyi yaps, likiditenin bankaclk sistemi içinde daha dengeli dalmn salamak ve bankalarn
Merkez Bankas kredilerine bamlln azaltmak amacyla deitirilmitir. Para Politikas Kurulu,
henüz kapanmam olan hasla açn (Merkez Bankas tahminlerine göre) göz önüne alarak, para
politikasnn sklatrlmasnn/çk stratejisinin ihtiyatl ve yava olmas gerektiini vurgulamtr.
Sonuç olarak, fiyat istikrar, özellikle enerji ve gda fiyatlarndaki art ve canlanan ekonomik
aktiviteden kaynaklanan basklarla kötülemi ve daha sk bir para politikas uygulanmas ihtiyacn
dourmutur.
2001 krizini takip eden son on yllk dönemde mali disiplinin salanmas yönünde Türkiye’de
kayda deer bir baar gösterilmi olup, 2001 ylnda % 70’in üzerinde olan kamu borç stokunun
GSYH’ye oran, 2008 ortas itibaryla % 40 seviyesine gerilemitir. 2008 ortasndan 2009 ortasna
kadar olan dönemde, yapsal geveme ve dönemsel faktörler mali disiplinin bozulmasna neden
olmutur. 2009-2011 döneminde, krizin olumsuz etkilerini azaltmak ve ekonomik büyümeyi
salamak amacyla alnan ve GSYH’nin yaklak % 5’ine tekabül eden mali tedbirler kamu
maliyesindeki bozulmay hzlandrmtr. Halihazrda aamal olarak kaldrlmakta olan bu
tedbirler neticesinde özel tüketim artmtr. Ancak, bu tedbirler sebebiyle 2008 ylnda % 2,2 olan
bütçe açnn GSYH’ye oran 2009 ylnda % 5,7’ye yükselmitir. 2010 ylnda bütçe
performans iyilemitir. Bütçe gerçeklemeleri, artan tüketimin vergi gelirlerini artrmas
neticesinde (yllk % 20 art), 2010’un ilk alt aynda beklenenden daha iyi olmutur. Artan vergi
oranlar da bu duruma katk salamtr (otomobil ve beyaz eya gibi ürünler üzerindeki KDV ve
özel tüketim vergileri tüketimi artrmak amacyla daha önce düürülmütür). 2010 ylnn ilk
yarsnda bütçe aç önemli ölçüde düürülmü ve bir önceki yln yars düzeyinde
gerçeklemitir. Reel harcamalar 2009 yl ile ayn seviyede kaldndan, çk stratejisi harcama
tarafnda pek etkili olmamtr. Baz harcama kalemleri üzerinde art basks olduuna dair
iaretler vardr ( esas itibaryla ücretler ve yatrm harcamalar). Kamu borç stoku yllk bazda
% 6 orannda artarak 2010 yl ortasnda GSYH’nin % 45’i seviyesine yükselmitir. Hükümete
göre, kamu borç stokunun GSYH’ye orannn 2010 yl sonu itibaryla % 40’lar seviyesine
gerileyerek dümeye devam etmesi beklenmektedir. Ancak, 2011’de yaplmas planlanan
seçimler nedeniyle kamu maliyesine ilikin görünüm deiebilecektir. Sonuç olarak, krize kar
alnan tedbirler ekonomik daralmay durdurmu olsa da, bu tedbirlerin zamannda terk edilerek
güçlü, sürdürülebilir ve dengeli büyümeye temel oluturacak ekilde düzenlenmesi gerekmektedir.
2007-2010 yllar arasnda uygulanmas öngörülen Kamu Mali Yönetimi Kanunu’nun,
Türkiye’deki kamu maliyesi yönetimini AB’nin iç kontrol standartlaryla büyük ölçüde uyumlu
hale getirmesi beklenmektedir. Ancak, Kanun’un yürürlüe girmesinden bugüne kadar geçen üç
yllk süre zarfnda, kamu hesaplarnn denetimi sisteminin modernizasyonu, bütçelendirme
TR
40
TR