Changing public space

uimte zijn betrokken. Andere belanghebbenden blijken nauwelijks betrokken te zijn geweest
bij de herinrichting van de PPP pleinen. Uitzondering zijn warenhuizen C&A (Rotterdam) en
V&D (Dordrecht), en ondernemersvereniging Hartje ’s-Hertogenbosch. Zij hebben vooral een
initiërende rol gespeeld.
In het onderzoek is ook ingegaan op de mogelijke gevolgen van private betrokkenheid bij
de herinrichting van openbare ruimte. Uit de literatuur blijkt dat het kan resulteren in 1) een
groter budget voor inrichting en beheer, 2) een verminderde toegankelijkheid, 3) een verbeterde
samenhang tussen gebouwen en openbare ruimten en 4) meer gecompliceerde processen (verloop
van realisatie, complexe besluitvorming). In het tweede deel van hoofdstuk 8 is gekeken in
hoeverre deze mogelijke effecten van private betrokkenheid ook kunnen worden waargenomen
bij de PPP pleinen. Het blijkt dat de private sector – behalve bij de Beurstraverse – niet direct
meebetaald aan de herinrichting van openbare ruimte, maar indirect via de grondexploitatie
bijdraagt aan het budget. Interessant is dat de private sector dit als een concrete bijdrage
beschouwt, terwijl de publieke sector dat niet doet. De publieke en private sector hebben dus
verschillende interpretaties van elkaars bijdragen aan de financiering van herinrichtingsprojecten.
Over andere effecten zijn de meningen minder verdeeld. Betrokkenheid van de private sector
leidt niet tot meer toezicht en minder toegankelijkheid, behalve in gebieden die daadwerkelijk
privaat eigendom zijn, zoals de Beurstraverse en winkelcentra Arena, Drievriendenhof en
Klanderij). De betrokkenheid van de private sector bevordert de samenhang tussen gebouwen
en openbare ruimte. Samenwerking tussen de publieke en private sector leidt niet tot meer
compromissen, maar eerder tot een verbeterde kwaliteit als resultaat van gezamenlijke
brainstormsessies. Ook blijkt dat de betrokkenheid van de private sector niet nadelig is voor
de duur van de herontwikkelingsprocessen; die komt grotendeels overeen met de realisatie van
public pleinen.
Volgens de geïnterviewde actoren leidt private betrokkenheid niet automatisch tot
beveiligde of gethematiseerde openbare ruimte. Om deze stelling te controleren zijn de
zesdimensionale diagrammen vergeleken van de public en PPP pleinen. De PPP pleinen
vertonen zonder uitzondering hoge scores op de factor funshopping. Hieruit kan worden
geconcludeerd dat de private sector vooral is geïnteresseerd in de herinrichting van pleinen
met een winkelcomponent. De public pleinen laten een meer gevarieerd beeld zien. Zo scoort
de Oude Markt conform de verwachting hoog op de dimensie ‘terrassen’, terwijl het culturele
Schouwburgplein juist hoog scoort op de dimensie ‘evenementen’. Qua mate van beveiliging
verschillen public en PPP pleinen nauwelijks. De Beurstraverse scoort hoog op fear factoren,
maar andere PPP pleinen zoals het Van Heekplein en Statenplein niet. Dit bevestigt het eerder
beschreven beeld dat de betrokkenheid van de private sector niet automatisch leidt tot meer
cameratoezicht of strengere regelgeving; enkel in gebieden die privaat eigendom zijn.
Conclusies
In hoofdstuk 9 worden bovenstaande onderzoeksresultaten kort weergegeven. Ook is gekeken
naar de implicaties voor ruimtelijk beleid en toekomstig onderzoek naar openbare ruimte. Er
kunnen vraagtekens worden gesteld bij de wenselijkheid van herontwikkeling. Aangezien
gebruikersprofielen en leefstijlen snel kunnen veranderen is het haast onmogelijk om met
veranderingen in de fysieke omgeving hierop in te spelen. Bovendien is het maar de vraag in
hoeverre ingrepen in de fysieke ruimte ook tot het gewenste gedrag of beleving van de openbare
214