van chuong thi phu annam 1919+1923

Âu phải biết đấng oai quờn phép tắc.
Nota. Hai bài phú trước nầy, một bài đặt theo vận bình lại có thích rằng: dĩ bình vi
vận thì nghĩa là chẳng những đặt theo vận bình mà thôi, lại cũng đặt tiếng hòa với
tiếng bình, như tình, thành, xanh, gành, kình, dinh, v.v. (anh với inh cũng là một vận).
Còn bài kia thì đặt các tiếng hòa với tiếng trắc, như hoặc, tặc, quắc, khắc, sắc, bắc,
v.v. vậy khi đặt phú nhứt vận, thì phải cứ như hai mẫu đó; vế thứ nhứt chữ rốt đặt
theo vận nào, thì chữ rốt các vế khác cũng phải cứ như vậy.
Song chớ tưởng phải hòa với tiếng bình tiếng trắc, hòa với tiếng nào cũng đặng, miễn
là từ đầu tới cuối một vận luôn sau rốt mỗi vế thì đã đủ.
ĐIỀU THỨ III
DẠY CÁCH LÀM PHÚ TẠP VẬN.
83. H. Phú tạp vận phải làm thể nào?
T. Phú tạp vận phải làm theo mấy vận thầy đã chỉ, hoặc mình đã định, cứ thứ tự như
đã định, và mỗi vận phải có ít nữa là ba vế, và có một vế phải dùng tiếng đã chỉ vận.
Cách chế lộn vận làm vậy, thì thường chớ chỉ nhiều vận quá, lại thường lấy hiệu đề
bài mà chỉ vận, ví dụ như sau nầy là sinh ký tử qui thích rằng: Dĩ đề vi vận, thì phải
đặt theo mấy chữ đề là sinh ký tử qui, cứ thứ tự vận nầy xong rồi đến vận khác, lại
trong một vận phải có một vế dùng chữ sinh, chữ ký, chữ tử, chữ qui.
84. Hãy xem mẫu sau nầy:
Sinh ký tử qui phú.
(Dĩ đề vi vận)
- Bột ngột ngồi nơi thế khốc,
Bâng khuâng nhớ cõi Thiên đình.
- Tiếc mấy mươi năm,
Dùng sự thế chưa tường sự thế!
Thương muôn ngàn kẻ.
Cầu công danh chẳng lựa công danh.
- Bởi không suy cuộc đời thế tạm,
Nên chẳng ước phần phước quê lành.
- Rầy sống ở đời,
Mấy mấy năm cũng như nới ký ngụ;
Sau lìa khỏi thế,
Muôn muôn kiếp thật là chốn thường sanh.
Kìa hãy xét:
- Dùng thế có bao lăm,
Hưởng đời nào mấy thí,