Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Giáo khuyên thầy Lương trở lại đạo chính; song thầy Lương cứ lương ương;sau hết<br />
thì làm thơ cái gồi mà giao cho thầy kia coi, thầy Giáo hiểu ý thầy ta xưng mình là<br />
cái gồi đã thờ một đầu rày không lẽ nghe ai mà thờ đầu khác. Thầy Giáo bèn đáp thơ<br />
lại cũng dùng cái gồi mà nói như cách nó than, vì đã lầm mà cho chơn gác, không<br />
phải đầu kê; rày đã lầm thì lo tìm đầu cho kíp, chớ rằng: quen đó nõ tìm đâu.<br />
58. H. Thơ bát cú và thơ tứ tuyệt có làm ngược cho trắc thế bình như thơ ngũ ngôn<br />
chăng?<br />
T. Có; và vận nào thuận với vận nào hay là nghịch với vận nào, thì cũng cứ một luật<br />
như khi hòa vận bình.<br />
Ví dụ: Một sự nhịn chín sự lành thơ.<br />
Đã hay khôn khéo nào qua lẽ,<br />
Câu nhịn đã hơn mà lại khỏe,<br />
Giụm miệng đua khôn khuấy nhỏ ta;<br />
Thìn lòng giã dại yên già trẻ,<br />
Làm <strong>thi</strong>nh nghỉ nghị có khi hơn,<br />
Lống tống láu táu không thể nhẹ,<br />
Cái cọ kìa ai dạn những người,<br />
Giã ngu qua ải ca thường kẻ.<br />
Thơ làm người trắc thế bình như vậy í tai làm vì nghe không hay gì mấy.<br />
Còn thơ thất ngôn thường <strong>thi</strong>ên hạ hay dụng lắm: nên phải tập cho quen và năng coi<br />
các bài hay người ta đã làm, và những sách tuống hay như tuông: Âu tá quấc, tam<br />
quấc, sơn hậu v.v… thì sẽ biết đặng nhiều câu hay mà làm thơ hay. Vậy kẻ quyết học<br />
nghề <strong>thi</strong> phú thì phải tập làm thơ cho quen, vì thơ hay thì đến bài văn bài Phú cũng<br />
hay.<br />
Luật làm thơ tiếng nào trắc bình như đã dạy thì cũng dễ nhớ; song ai lấy làm khó thì<br />
học hai bài thơ; một bài mở bình, một bài mở trắc, để khi đặt thì gióng theo bài mình<br />
đã thuộc, mà đặt cho khỏi sái luật. Ấy là cách thế nhiều người quen làm.<br />
ĐOẠN THỨ BA.<br />
DẠY VỀ CÁCH LÀM VĂN.<br />
59. Trước hết phải biết có hai thứ văn: 1 là văn sách, 2 là văn tế. Trong trường <strong>thi</strong> khi<br />
nói trổng rằng: bài văn thì hiểu về văn sách. Còn khi đám đình mà nói rằng: đọc văn<br />
thì hiểu về văn tế. Trong việc làm <strong>thi</strong> phú thì việc làm văn là việc gay go hơn hết: vì<br />
phải nói cho lý sự, ý nghĩa mặn nồng mới gọi rằng hay, việc nói lý sự cho cứng cát,<br />
tìm ý tứ cho hay ho, thì tại <strong>thi</strong>ên tư, trời ban cho ai nấy nhờ, ta hãy vẽ chẳng đặng,<br />
nay chỉ vẽ qua ít điều về cách thức hai thứ văn đó mà thôi.<br />
ĐIỀU THỨ I<br />
DẠY CÁCH LÀM VĂN SÁCH.
Change language