You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
T. Thơ từ chẳng qua là một cách nói khó cùng nhau bằng giấy mực. Vậy khi gặp mặt<br />
nhau nói khó thể nào, thì khi vắng mặt thơ từ cũng giữ lời ăn tiếng nói thể ấy, song<br />
tiếng viết phải cho thanh cảnh hơn lời nói.<br />
62.H. Khi viết thơ phải giữ những điều nào?<br />
T. Phải viết cho đơn sơ, rõ ràng, xứng đáng, lịch sự.<br />
1. Đơn sơ là đừng nói cách xuyên hoa bôi bác, nịnh tà, song theo khi theo việc cũng<br />
nên dùng lời văn hoa bóng dáng.<br />
2. Rõ ràng là có ý xin hay là nói việc chi thì nói cho minh bạch, đừng để cho kẻ được<br />
thơ phải nghi nan mà viết thơ hỏi lại; viết cho trúng dấu trúng vần, viết rồi phải coi<br />
lại hoặc có sai tiếng nào chăng; chớ làm như người kia gởi thơ cho một trò trong<br />
trường mà tin cho biết mệ đã qua đời, song vì sót dấu mũ nên hóa ra mẹ đã qua đời.<br />
Trò ấy được thơ buồn quá đỗi, về nhà đưa đám mẹ, ai hay thấy mẹ còn sống mạnh<br />
khỏe, liền bỡ ngỡ như thấy chiêm bào.<br />
3. Xứng đáng là xứng theo người, xứng theo việc, vui nói cho vui, việc buồn nói cách<br />
buồn; với bề trên kẻ cả, thì nói cho nhu mì khiêm tốn, với kẻ bằng trang bậc bề dưới,<br />
thì nói cho ra ân tình phải thế. Lại con nhà có đạo thì trong việc thơ từ, thì lời nói<br />
cũng phải cho có mùi đạo hạnh.<br />
4. Lịch sự. Nước nào có thói ấy. Vậy phải tùy theo thói nước giữ phép lịch sự khi viết<br />
thơ, nhứt là mấy lời đầu thơ và mấy lời kết và cách đề bì thơ. Lại giấy mực làm sao<br />
và trừ giấy lề chừng nào cũng phải giữ phép.<br />
63. H. Thơ từ tóm lại đặng mấy thứ?<br />
T. Tóm lại đặng mấy thứ sau nầy:<br />
1. Thơ thăm viếng. Giống thơ nầu phải nói cung hòa nhã kiểu đơn sơ, muốn nói cao<br />
kỳ văn hòa thì phải nói giọng vui chơi, có thuật chuyện gì thì nói cách hay, mà đừng<br />
lỗi đức yêu người.<br />
2. Thơ mừng. Phải nói cho văn hoa kinh lịch mà tỏ lòng vui dạ mừng, song chớ nói ra<br />
lời dua nịnh mà tâng khen quá, kẻo ra người không thật bụng.<br />
3. Thơ xin. Phải nói cho đơn sơ thật thà, giải vì lẽ nào mà xin làm vậy; chớ nới quanh<br />
chuyện nầy qua chuyện nọ, sau hết mới bày ra chuyện xin.<br />
4. Thơ cám ơn. Phải nói cho tỏ tình cám mến và biết ơn kẻ đã làm ơn cho mình; song<br />
cũng đừng nói cách tà mị tâng bốc quá.<br />
5. Thơ trả lời. Phải nói vắn tắt rõ ràng dể hiểu. Vậy khi ai gởi thơ bàn hỏi điều gì thì<br />
phải kíp trả lời; và nếu hỏi nhiều lời thì coi thơ mà trả lời theo thứ tự từng điều hỏi.<br />
Lại dầu thơ thăm viếng mà thôi, thì theo phép lịch sự cũng phải trả lời cho đẹp lòng<br />
kẻ đã nghĩ đến mình mà viết thơ.<br />
6. Thơ giải buồn. Phải nói cho ra động tình thống <strong>thi</strong>ết, tỏ lòng mình cũng đồng tiếc<br />
đồng buồn; song chẳng phải nói làm cớ cho người ta buồn thêm, một an ủi cho người<br />
ta bớt phiền hết muộn.<br />
64. Lời bảo. Trong kiểu nói khi viết thơ người ta cũng năng giặm câu vãn vè <strong>thi</strong> phú,<br />
song thường với kẻ về dưới hay là anh em bạn mà thôi, với bề trên thì bất đáng.
Change language