van chuong thi phu annam 1919+1923

2. Câu thứ nhứt chữ rốt trắc; câu thứ hai chữ thứ năm trắc hòa vận với chữ rốt câu
trên, còn chữ thứ bảy thì đặt bình. Câu thứ ba chữ rốt bình hòa vận với câu trước; câu
thứ bốn chữ thứ năm bình (bình hạ thì hơn) hòa vận với chữ rốt câu trước; còn chữ
thứ bảy thì trắc. Khỉ sự vế khác thì cứ tiếp theo vận trắc ấy, đoạn ấy đặt như đã nói
trong vế thứ nhứt.
Ví dụ:
Kính thờ Chúa ngự trên thiên quấc,
Hằng quản hay mọi bậc mọi loài,
Xin giúp tôi ở chốn trần ai,
Đặng nhờ phước thường ngày thường bữa.
Lượng Chúa bao duông thương bàu chữa.
Phận tôi yếu đuối ngửa trông nhờ,
Sống đời vui một dạ kính thờ,
Lìa thế đặng ngàn thu xem tỏ.
NOTA. Vãn nầy không buộc đối đáp, song làm đối đáp được thì càng hay, liên đối
hay là cách đối cũng được. Như ví dụ trên nầy vế thứ nhứt cách đối, vế thứ hai liên
đối.
II. VÃN BẢY PHA CHẾ.
44. Thứ ván nầy gọi rằng pha chế, vì có khi pha câu sáu, năm, bốn, v.v., thứ nầy kể
cặp không kể vế, trừ ra khi đặt tuồng thì phải đặt cho trọn vế. Vậy vãn nầy đặt:
1. Mỗi cặp đối nhau, song không buộc đối cho xát vận xát tiếng như trong câu bảy, có
trùng vận trùng tiếng đôi chữ không can chi; miễn là:
2. Ba chữ sau hết giữ trọn như trong I trước nầy.
3. Lại chữ rốt câu thứ nhứt thì đặt trắc, chữ rốt câu thứ hai đặt bình; chữ rốt câu thứ
ba cũng đặt bình và hòa vận với chữ rốt câu trước; chữ rốt câu thứ bốn đặt trắc; chữ
rốt câu thứ năm lại đặt trắc hòa vận, v.v., cứ vậy hoài cho mấy tiếng rốt cùng, có hai
bình hòa vận với nhau, hai trắc hòa vận nhau, còn chữ thứ năm không buộc hn như
trong I trên nầy; ví dụ:
Trước cổ đã mang hai cái niệt,
Sau đuôi thêm kéo một cái cày,
Miệng đã nhàm, mũi lại dòng dây,
Lưng ruồi đậu, bụng thêm đĩa cắn,
Trâu mệt đà thở dài thở vắn,
Người còn thêm mắng ngược mắng xuôi.
(lục sức tranh công vãn).
Trước nầy đã nói có đôi khi pha câu bốn, năm, sáu, tám, v.v. như:
Bảo quản núi non hiểm trở,