van chuong thi phu annam 1919+1923

8. Khoản thứ 2. Các tiếng có cùng là e, ê thì vào một vận với nhau, còn i, y thì vào
một vận cùng nhau; sng muốn cho e, ê, i, y vào cùng nhau một vận cũng đặng. Ví dụ:
chê chè kỳ thi. Sẽ kể thuế nhẹ ký chỉ ngụy.
9. Khoản thứ 3. Các tiếng có cùng là ai, ấy, oi, ôi, ơi, ui, ưi thì vào một vận cùng
nhau; mà có đôi khi ép vào vận i cũng đặng. Ví dụ: mai, đây, tôi, coi, chơi, vui, v.v.
mà muốn hòa với mi, đi, thi, v.v. cũng đặng.
10. Khoản thứ 4. Những tiếng ở cuối có cùng là o, ô, ơ, u, ư thì vào một vận cùng
nhau. Ví dụ: cho, vô, thơ ngu, tư. Họ, đổ, nhớ, cụ, xứ. Các tiếng có cùng là ao au, âu,
eo, iêu, êu dẫu có đôi khi họ ép vào vận o, u, v.v. song thà lập ao, au, âu vào một vận,
còn eo, iêu, êu, vào một vận thì hơn. Ví dụ: cao, cau, đâu. Theo nhiều điều.
11. Khoản thứ 5. Các tiếng có cùng là an, ăn, ân, ang, ăng, âng, ươn ương thì vào với
nhau một vận. Ví dụ: quan, răn, dân, làng năng, mầng, thương, vườn.
12. Khoản thứ 6. Các tiếng có cùng on, ôn, ơn, un, ưn, ung, ưng, ong, ông thì vào
đựng một vận với nhau, song thà on, ôn, ơn, un, ưn lập vận riêng thì hơn.
Ví dụ: con, chồn, sơn, run, chưn, long, ròng, rung, rừng.
NOTA. Vận ơn có đôi khi cho vào vận an, ang ân, âng còn vận ưng cũng vào đặng
vận ăng, âng.
13. Khoản thứ 7. Các tiếng có cùng là am, ăm, âm thì vào một vận. Ví dụ: ham,
chăm, tâm. Dám, thẳm, chậm. Song âm còn vào đặng vận im. Ví dụ: dâm chim. Dậm,
tím. Còn vận in thì vào đặng một với vận inh. Ví dụ: tin mình.
NOTA. Các tiếng có cùng là m thì kẻ văn thi cũng cho vào một vận với những tiếng
có cùng là n. Ví dụ: Cam cũng vào đặng một vận với chan; hom cũng vào một vận
với con.v.v.
14. Khoản thứ 8. Các tiếng có cùng là nh thì vào một vận với nhau. Ví dụ: danh,
bệnh, xinh. Sánh, bệnh, nịnh.
NOTA. Có gặp đôi khi vận anh hòa với vân an, ăn, ang, ăng. Điều ấy không lạ vì
quấc ngữ tàu không có nh ở cuối; mà chữ nào Annam đọc nh cuối thì tàu, đọc ng. Ví
dụ: thanh, danh thì tàu đọc cheng, minh. Nỏ nói chi tàu, Annam có nhiều nơi (như
Quảng) giọng nói ăn thì nghe như eng; còn nhà quê nhiều tiếng có cùng là anh thì đọc
như eng, như mảnh sành, thì họ đọc mẻng trèng.
15. Khoản thứ 9. Khoản này dạy chung một điều là những tiếng ở cuối có một
consonne như nhau, mà các chữ voyelles trước consonne ấy thuộc về một vận, thì các
tiếng ấy cũng hóa ra một vận, như: e, ê, i là một vận, thì em, im, yêm cũng là một
vận. O, ô, ơ, u, ư là một vận thì om, ôm, um, ưm cũng một vận.
Ấy là nói qua về vận bình và vận trắc khứ thanh thượng thanh: Nay phải nói riêng về
trắc nhập thanh, vì nó chẳng hòa vận được với hai giống trắc kia.
Luật riêng vê trắc nhập thanh.
16. 1. Những tiếng có cùng là ch, thì vào một vận với nhau hết, như: mạch, chếch,
thích v.v.