van chuong thi phu annam 1919+1923

QUYỂN THỨ NHỨT
DẠY VỀ VĂN CHƯƠNG
PHẦN THỨ I.
Dạy chung ít điều về văn chương.
1. H. Văn chương là đí gì?
T. Vô cùng (Littérature) là phép dạy cho biết nói và viết văn bài cho xuôi tiếng trúng
luật dễ nge. Vậy ai biết văn chương thì biết làm văn làm bài cho có văn hoa lý sự; lại
khi coi đến văn bài kẻ khác, thì cũng xét được dở hay thể nào.
2. H. Văn chương cốt tại ở nơi sự gì?
T. Văn chương cố tại nơi kieeur nói. Hễ biết chọn lựa kiểu nói cho nhằm bài hạp
việc, thì mời ra bài có văn chương. Bài dẫu ý tứ nghe thông minhg, mà không nhằm
theo kiểu nói, thì cũng như của ăn tốt, mà nấu thiếu đồ gia vị.
Vậy nay sẽ dạy ít điều về kiểu nói, rồi thì dạy cách làm một ít thứ bài.
ĐOẠN THỨ NHỨT
DẠY VỀ KIỂU NÓI
3. H. Kiểu nói là đí gì?
T. Kiểu nói (Style) là cách tỏ tâm tình ý tứ ra trong lời nói, hoặc tỏ ra cách đơn sơ
tầm thường hay là cách cao sang hoa mĩ. Bởi đó nên quen phân kiểu nói ra ba thứ, là:
1. Kiểu nói đơn sơ là khi nói cách tầm thường chơn chất chẳng trau chuốt gì trong lời
nói.
2. Kiểu nói văn hoa là khi dùng những tiếng kinh lichjm những ý tứ lắt léo, những
cách nói bóng bảy.
3. Kiểu nói đại thể, là khi dùng những tiếng cao sang khí tượng, ý tứ mặn nông, lời
nói mạnh mẽ. Vậy khi làm văn bài phải chọn kiểu nói cho nhằm bài hạp việc; khi
đáng nói đơn sơ chơn chất, thì chớ dùng kiểu hoa mĩ cao kỳ; khi làm việc cao sang
đại thể, thì lo kiểu nói khi tượng văn hoa.
4. H. Muốn cho kểu nói nghe được thì thường phải giữ những điều nào?
T. Phải giữ những điều nầy:
1. Phải rõ ý nghĩa từng tiếng và nói cho trúng mẹo thổ âm; 2. Phải lập câu cho rõ ràng
và hữu ý; 3. Phải sắp đặt các tiếng trong câu cho có trắc bình chế độ; 4. Phải giặm lẹ
tiếng văn hoa cách nói bóng. Vậy nay phân làm bốn điều mà dạy các điều ấy cho rõ
và thêm điều V về cách nghị bài.
ĐIỀU THỨ I
PHẢI ĐẶT CHO TRÚNG TIẾNG TRÚNG MẸO.
5. H. Đặt cho trúng tiếng là làm sao?