Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
cang thường. Kìa ta xem cây tùng cây bá cam chịu giá rét giữa mùa đông, sao ta<br />
chẳng chịu khó, nhác, để cho muôn sói xông vào trong nhà nước? v.v. 35<br />
ĐOẠN THỨ SÁU.<br />
DẠY VỀ CHÍNH KIỂU TUỒNG HÁT.<br />
87. Lời bảo. Đời nay <strong>thi</strong>ên hạ có bày tuồng hát kiểu nói nôm na, không văn hoa đối<br />
đáp: chỉ nói đơn sơ như cách nói chuyện, ví dụ như Tuồng cha Minh, Tuồng Thương<br />
Khó v.v.; song chính kiểu tuồng thói nước ra dùng bấy lâu nay, thì chẳng phải đặt<br />
cách thể ấy đâu.<br />
Vậy chính kiểu tuồng Annam quen hát mọi nơi thì thật là kiểu văn hoa đối đáp, cao<br />
kỳ bóng dáng lắm, cho đến nỗi kẻ muốn học ý tứ bóng dáng, lời nói văn hoa thì<br />
thường coi sách tuồng mà học. Bởi đó đặt tuồng cho có ý vị hay ho thì chẳng phải dễ<br />
đâu; điều ấy trước thì nhờ <strong>thi</strong>ên tư bạt hiệp, sau nữa nhờ năng coi sách, mới làm<br />
đặng. Song ý tứ và kiểu cách đặt tuồng thể nào thì cũng đón lại đặng ít điều như sau<br />
nầy:<br />
88. H. Ý tứ các tuồng đặt làm sao?<br />
T. Các tuống thảy đều có một ý chung, là khen kẻ trung và chê người nịnh, cho nên<br />
tuồng nào cũng có đặt vai trung vai nịnh; như: tuồng Tam Quấc, tuồng Sơn Hậu,<br />
tuồng Đavid, v.v. ai coi thì sẽ thấy rõ có vai trung vai nịnh. Bởi đó kẻ hay tin dị đoan,<br />
khi vừa vào coi hát, thì xét mình gặp vai trung hay là vai nịnh trước, vì nó kể đó là<br />
điềm lành điềm dữ.<br />
89. H. Kẻ muốn đặt tuồng thì phải giữ những điều gì?<br />
T. Trước hết phải rõ tích mới dịch ra tuồng. Vậy phải dàn cho có lớp lang thứ tự, vai<br />
nào đến vai nào, lúc nào đến lúc nào.<br />
Nếu tuồng dài thì chia ra nhiều Tấn, và trước mỗi Tấn,thì thường đặt vai chính tuồng<br />
xuất trước hết, như tuồng Đavid thì Đavid xuất trước, tuồng Âu tá Quấc thì Âu Tá<br />
Quấc xuất trước; còn các tuồng có hiệu chung, như tuồng Tam Quấc, tuồng Sơn Hậu<br />
thì tùy tiện mà đặt vai giao đầu.<br />
2. Hễ vai nào xuất tuồng lần đầu, thì phải có một câu xưng danh biểu tự, để hoit khác<br />
có xuất, thì kẻ xem tuồng liền nhìn biết đó là vai nào.<br />
(đoạn nầy mướn mấy tuồng hát Annam mà làm kiểu những cung nói và những câu<br />
hát, đối câu đối vận với nhau, sau ai muốn đặt tuồng hát truyện thánh thì do theo mấy<br />
kiểu đó cũng đặng). Ví dụ:<br />
Tạ Vương xuất thì rằng:<br />
“Nối Tề Trào Thiên Tử;<br />
Trẫm xưng hiệu Tạ Vương,<br />
Ngoài lê dân nhàn lạc bốn phương,<br />
Trong trào chánh an hòa khanh tể”.<br />
35 Xét ý nghĩa bài Hịch đó đủ hiểu kẻ làm tờ hịch ấy thật là ý tứ sâu sắc, ăn nói xấc xược lắm. Bài ấy tôi có nghe khi<br />
xưa, chỉ nhớ có bấy nhiêu.
Change language