Euskal prentsa herri proiektua da - Euskara

VI. Atala. katea ez da eten
Euskal nazionalisten prentsa, sorburuan eta ibilbidean, politikoa izan da batez ere.
Aldizkari kulturazkoetan ere ezin bait zitekeen "maixuaren" irakaspenetik ihes egiterik. 99
Sistema linguistikoan ere, eredu propioa -sabindiarra edo aranista- antolatzen saiatu ziren,
"Euzko Deya (1916) eta "Euzkerea" (1923) aldizkariak erakusten dutena eredugarriena
izanik, Akademiaren (Euskaltzaindiaren) kontra gehienetan nahiz eta, luzarora, inposatu ez
den.
Berak sortutako lehen kazetan adierazten du Arana Goirik bere xedea, euskal
abertzaletasuna zabaltzeko bakarrik dagoela ikusirik:"...es patente que nuestra misión
ha de ser de lucha porfiada y contínua". 100 Arana Goiriren nekaldi osoa erabaki
politiko garbian eskegita egon zen, Larrazabal baserriko diskurtsoan (1893-V-31)
esandakoan: "Euzkadi euzkotarren aberria da"; gero eta egun, "Euskadi ta askatasuna"
formulaziopean, "euskaldunok ez gara españolak, ez frantsesak", hartan zehaztua. 101 Argi
zeukan euskal abertzaletasunaren fundatzaileak, euskara naziotasunaren funtsa zela. Arazo
kulturala baino zeregin politikoa zela. Ez, "gordetzeko zerbait", Corcurak egozten dion
bezala 102 "El euskera es, pues, dio Sabinok, elemento esencial de la nación euskalduna;
sin él, las instituciones de ésta son imposibles. La desaparición del euskera causaría
irremisiblemente la ruina de aquella nación, que moriría como muere la hoja de otoño al
99 Ikus Corcuera, ibíd. 437 or. etab eta De la Granja bereziki: "no creo equivocarme al afirmar que
el nacionalismo vasco ha generado la mayor cantidad de prensa política vasca en el siglo XX, más
que las diversas fuerzas de derechas e infinitamente más que las izquierdas", ob.aip. 659 or.
100 Arana-Goiri, Sabin, Nuestro plan, Bizkaitarra, 5 zb. Berdin El Correo Vasco, ¿Quien vencerá?,
12 zb. eta La Patria 1 zb.
101 Arana-Goiri, Sabino, ¿Somos españoles?, Bizkaitarra, 1893-XII-17.
102 Ikus Corcuera, J. ob. aip. 150 or.
302