Euskal prentsa herri proiektua da - Euskara

VI. Atala. katea ez da eten
Alde bakoitzak, bere prentsa sortzen ahalegindu zen, berorren garrantzia
azpimarratuz 120 "Maixua" hil ostean, 1903-1913 urtealdian Anjel Zabala Ozamiz
"Kondaño"-ren garaian aranismoa finkatzen saiatu ondoren, bi bidetan zabaltzen da
abandotarrak sortutako nazionalismoa: "Aberri" bidea, alde batetik, orduan eta orain
ortodoxoa, erradikala edo independentista dei daitekeena (ez gero eskuinekoa) eta bestetik,
pragmatismoa, posibilismoa eta autonomismoa erakusten duen bidea, 1910etik aurrera
"Comunión" deitua. 1921an aberkideak, espulsatuak izan ondoren, EAJ/PNV birfundatzen
dute 1930an "Comunión" delakoa ere irentsiz. 121
Nazionalismoaren alde bakoitzak, hau da interesatzen dena, bere agerkariak izan
ditu beti: "Aberri" saila batetik (Luis Arana, Manu Eguileor, Eli Gallasategi, Angel de
Zabala "Kondaño"...); "Euzkadi" saila bestetik (Sota, Engracio Aranzadi "Kizkitza", Luis
Eleizalde...).
6.3.1. Aberri saila
conciencia nacional, Tucar, Madrid, 1975; Aranzadi "Kizkitza", Engracio, Ereintza, Edit. Vasca,
Zarautz, 1935; Zabala Ozamiz "Kondaño", Angel, Primeros años del nacionalismo, Edit. Alderdi,
Bilbo 1985; Jemein, C., Biografía de Arana Goiri'tar Sabin, Edit. General, Bilbo, 1935; Fusi, Juan
Pablo, El País Vasco. Pluralismo y nacionalidad, Alianza, Madrid, 1984.
120 Ikus gainera De la Granja, Jose Luis, La prensa nacionalista vasca 1930-1937 in A.A. La
prensa en los siglos XIX y XX. Metodología. Aspectos económicos y tecnológicos. EHU-ko
Argitarapen Zerbitzua, Editatzaileak: Tuñón de Lara, Manuel eta Garitaonaindia, Karmelo, Bilbo
1986; Saiz de Valdivielso, Alfonso Carlos, Triunfo y tragedia del periodismo vasco 1900-1930,
Editora Nacional, 1977; Garitaonaindia, Karmelo, Euskal prentsa, 1936ko uztailaren 18aren
aurretik, Jakin, 1990, 58 zb.
121 Ikus Ortzi, ob. aip. 153 or. eta Elorza, A., ob. aip. 160 or. Ikus baita ere Camino, Iñigo eta
Guezala de, Luis, Juventud y Nacionalismo Vasco, Fundación Sabino Arana, Bilbo, 1991, 44 or.;
Ikus bereziki Lorenzo Espinosa, José María, Gudari, una pasion útil: Eli Gallastegi 1892-1974,
Txalaparta, Tafalla,1992.
311