Generieke Kennisbasis Tweedegraads ... - 10 voor de leraar

5. Leerlingen met speciale behoeften
5.0 Toelichting
In dit domein wordt uitgegaan van de idee dat iedere leerling speciale onderwijsbehoeften
heeft. De leerling staat centraal, vanuit het perspectief dat iedere leerling recht heeft op
onderwijs dat bij hem/haar past. Passend onderwijs dus! Het gaat daarbij ook om gelijke
kansen en gelijke behandeling voor alle leerlingen in het onderwijs, het betreft leerlingen
met en zonder geïdentificeerde beperkingen, leerlingen met én zonder geïdentificeerde
special educational needs. Duidelijk is dat dit domein niet op zich zelf staat. Het is te onderscheiden,
maar niet te scheiden van de andere beschreven domeinen. Zo komt het goed
functioneren van leerlingen voort uit een goed pedagogisch schoolklimaat en een juiste
pedagogische benadering, maar er is ook een duidelijke relatie met het domein didactiek,
waarin aandacht wordt besteed aan het stimuleren om verschillende leerstrategieën en
oplossingsmethodes te gebruiken. En vanzelfsprekend is er een sterk dwarsverband met
vakdidactiek waarbij de vakbekwame docent dit gaat vertalen in de onderwijspraktijk waar
vormgegeven wordt aan uitdagend en boeiend onderwijs. De volgende subdomeinen worden
onderscheiden: (1) leerlingbegeleiding in de school, (2) passend onderwijs voor iedereen?,
(3) leerproblemen, (4) andere belemmeringen.
5.1 Leerlingbegeleiding in de school
5.1.1 Omschrijving
Leerlingbegeleiding in de school naar structuur, inhoud, functies en afstemming op externe
zorgstructuur en overige ketenpartners is een belangrijk onderdeel van de kennisbasis. De
startbekwame docent kent de voorwaarden voor het optimaliseren van leerlingbegeleiding en
kan de zorgstructuur van een (stage)school in kaart brengen en deze relateren aan principes
van leerlingbegeleiding en onderwijsbehoefte van de leerlingen. Scholen hebben immers een
zorgplicht.
5.1.2 Kernconcepten en -methodieken
Kernconcepten
• De inhoud en de structuur van de eerste-,
tweede- en derdelijnszorg om als
docent te kunnen afstemmen en doorverwijzen
in voorkomende gevallen.
• De inhoud en de structuur van de
leerlingbegeleiding op een school om
als docent in voorkomende gevallen
gericht te kunnen bijdragen aan begeleiding
van leerprocessen, de ondersteuning
bij studie- en beroepskeuzeprocessen
en hulp bij
sociaal-emotionele problemen.
• Afstemming op de werkplekgerelateerde
begeleiding uit (leer)bedrijf
en beroep (trialoog).
50 | Generieke kennisbasis Tweedegraads lerarenopleidingen
• Visie op leerlingbegeleiding en enkele
bijbehorende morele en ethische vraagstukken
zoals vertrouwelijkheid, macht,
loyaliteit relatie tot de vormgeving van
het eigen onderwijs en de bijdrage als
docent aan leerlingbegeleiding.
• Richtlijnen van/voor Nederlandse
leerlingbegeleiders.
Kernmethodieken
• Signaleren van leerlingen met speciale
behoeften in het kader van risico- en
zorgleerlingen.
• Gebruik van een digitaal leerling- dossier.