Generieke Kennisbasis Tweedegraads ... - 10 voor de leraar

9. Diversiteit en onderwijs
9.0 Toelichting
Een van de belangrijkste veranderingen die zich de laatste decennia in het Nederlandse
onderwijs heeft voorgedaan, is de groei van diversiteit onder de leerlingen. Leerlingen vertegenwoordigen
een breed spectrum aan etnische en multi-etnische wortels, onderwijservaringen,
sociaaleconomische en culturele achtergronden (zie bijvoorbeeld Hajer, 2007). Diversiteit
verwijst naar interne verschillen die er in elk land zijn en die de verscheidenheid aan afkomst,
sociale klasse, etniciteit, religie, taal, gender en seksuele oriëntatie weergeven (zie bijvoorbeeld
Banks, 2005). Het raakt aan de identiteitsontwikkeling van leerlingen (zie bijvoorbeeld Verkuyten,
2006) en het verwijst naar de pedagogische opdracht van school. Het omgaan met verschillen
is verweven met het didactisch-pedagogische handelen van de docent. Omdat diversiteit een
breed begrip is, is ervoor gekozen de verschillende aspecten ook uit te werken in de andere
domeinen. In dit domein ligt het accent op culturele diversiteit. Van scholen wordt verwacht
dat ze leerlingen toerusten voor participatie in een pluriforme samenleving en dat leerlingen
kennis hebben van en kennismaken met verschillende achtergronden en culturen van leeftijdsgenoten.
De volgende subdomeinen worden onderscheiden: (1) onderwijskansen, (2) burgerschapsvorming,
(3) het leren omgaan met diversiteit en (4) culturen en levens beschouwingen.
9.1 Onderwijskansen
9.1.1 Omschrijving
De startbekwame docent heeft kennis van de achtergronden van diversiteit en het onderwijskansen(beleid).
Hij weet dat verschillen in schoolsucces veroorzaakt worden door verschillende
factoren, onder andere door een concentratie van ouders met weinig economisch en cultureel
kapitaal, maar ook door verwachtingen van leraren. De startbekwame docent is zich bewust
van zijn eigen aannames, (voor)oordelen, waarden en normen ten aanzien van (gedrag) van
leerlingen met uiteenlopende achtergronden. Hij weet dat (onbewust) een bepaalde zienswijze
van de leraar kan leiden tot verwachtingen die niet stroken met capaciteiten van de leerlingen
(zie voetnoot). Taalvaardigheid speelt een belangrijke rol in de schoolkansen van leerlingen.
De docent dient in zijn didactiek rekening te houden met die verschillen, zodat leerlingen optimale
kansen hebben12 .
12. De methodische uitwerking van taalgericht vakonderwijs en differentiatie is terug te vinden in het domein
‘Didactiek’.
72 | Generieke kennisbasis Tweedegraads lerarenopleidingen