Generieke Kennisbasis Tweedegraads ... - 10 voor de leraar

9.4 Culturen en levensbeschouwingen
9.4.1 Omschrijving
In dit subdomein worden de sociologische en psychologische betekenis van het begrip cultuur
en de verschillende benaderingen op multiculturaliteit uitgewerkt. De startbekwame docent
is bekend met de universalistische en de cultuurrelativistische benadering. Daarnaast beschikt
hij over kennis van kenmerkende aspecten van (jeugd)culturen, levensbeschouwingen en
cultureel bepaalde opvoedingsstrategieën en de impact hiervan in het handelen en op de
identiteitsontwikkeling van leerlingen. 17
9.4.2 Kernconcepten en -methodieken
Kernconcepten
• Het begrip cultuur: gelaagdheid, inhoud
en functies, de dynamiek van cultuur,
dimensies van cultuur, zingevend kader,
cultuur als macht.
• Opvattingen over multiculturalisme:
cultuurrelativisme, universalisme en
pluralisme .
• Kenmerkende aspecten van (jeugd)
9.4.3 Voorbeelduitwerkingen
Uitwerking 1
Situatie-taak-activiteit
culturen en wereldreligies/levensbeschouwingen.
• Verwerving van cultuur: socialisatie,
enculturatie en acculturatie.
• Opvoedingsstijlen en –oriëntaties.
Kernmethodieken
• Omgaan met interculturele dilemma’s.
Achter in de klas zit Sedat luid te praten met drie medeleerlingen. De docent wil graag
beginnen en vraagt iedereen om aandacht. Sedat blijft luid praten en er wordt binnen de
groep hard gelachen. Een medeleerling noemt Sedat luid bij haar naam en vraagt hem
met een strenge blik zijn mond te houden. Het incident escaleert waarbij Sedat nonchalant
naar buiten kijkt en de docent geïrriteerd een opmerking maakt over het gebrek aan
opvoeding thuis. De andere jongens in de klas beginnen honend te lachen. Sedat springt
op en schreeuwt dat de docent zijn familie er buiten moet laten (Hajer, 2007).
Resultaat-beheersingsniveau-diepgang
De startbekwame docent heeft inzicht in de rol van cultuur in het handelen van een
leerling. Hij is in staat het gedrag van de leerling te begrijpen vanuit de culturele achtergrond
(collectivistische cultuur) van de leerling. Hij is zich daarbij bewust van het risico
van de culturalisering.
17. Dit wordt uitgewerkt in het domein ‘De ontwikkeling van de adolescent’
Generieke kennisbasis Tweedegraads lerarenopleidingen | 77