Generieke Kennisbasis Tweedegraads ... - 10 voor de leraar

6. Professionele docent
6.0 Toelichting
Van de leraar in het voortgezet onderwijs of mbo wordt verwacht dat hij zijn verantwoordelijk-
heid voor zijn eigen professionele ontwikkeling erkent en dat hij zowel zijn opvattingen over
het leraarschap als ook zijn eigen bekwaamheid onderzoekt, expliciteert en ontwikkelt. Dit
vergt van de startbekwame leraar naast bekwaamheden ook een onderzoekende houding.
Hij is in staat praktijkonderzoek uit te voeren om met behulp daarvan de praktijk en zijn
professioneel handelen te verbeteren. Hij is in staat om samen met collega’s in professionele
leergemeenschappen vorm en inhoud te geven aan voortdurende onderwijsontwikkeling,
afgestemd op het beleid van de school of de (beroeps)opleiding. Hij is zich bewust van zijn rol
in doel- en taakgerichte samenwerking met collega’s en/of andere betrokkenen zoals collega’s
uit maatschappelijke instellingen en bedrijven uit de omgeving van de eigen onderwijsinstelling.
Hij is in staat zijn professioneel handelen vanuit een eigen visie te expliciteren en te verantwoorden.
De volgende subdomeinen worden onderscheiden: (1) werken aan de eigen professionele
ontwikkeling, (2) praktijkonderzoek, (3) onderwijsinnovatie en team gericht werken en
(4) onderwijsvisie en ethiek.
6.1 Werken aan de eigen professionele ontwikkeling
6.1.1 Omschrijving
Een docent werkt planmatig aan zijn eigen professionele beroepsontwikkeling. Hij heeft een
beeld van de ontwikkeling van zijn competenties. Hij is bekend met en maakt gebruik van de
kaders die de wet en de school biedt. Tevens hanteert hij actief vormen of methodieken om
te leren van zijn eigen ervaringen vanuit een onderzoekende houding, alleen of samen met
anderen (collega’s of begeleider). Hij onderzoekt daarin zijn eigen veronderstellingen,
verbindt deze met theoretische kaders en zoekt naar mogelijkheden om zijn eigen handelen
te verbeteren. Ook is hij zich bewust van zijn eigen leerstijl en beschikt over metacognitieve
vaardigheden om zijn eigen leren te sturen. Daarnaast is hij zich bewust van zijn zelfbeeld,
gevoel van eigenwaarde en beroepsmotivatie en blijft van daaruit kritisch op zijn taakopvatting
en toekomstperspectief.
6.1.2 Kernconcepten en -methodieken
Kernconcepten
• Zeven basisdocentcompetenties
(wet BIO) en bekwaamheidseisen.
• Inhoud en functie van een persoonlijk
ontwikkelingsplan in relatie tot het
verplichte bekwaamheidsdossier.
• Vraagstuk hoe docenten van hun
ervaring leren in relatie tot thema’s als
leren op basis van feedback, transfer,
reflectie(modellen) en metacognitie,
zelfsturend leren en single loop/double
loop-leren.
• Professioneel ‘zelfverstaan’ en de
beroepsidentiteit van de docent.
56 | Generieke kennisbasis Tweedegraads lerarenopleidingen
Kernmethodieken
• Vormen van collegiale consultatie en
intervisie.
• Vormen van coaching en supervisie.
• Doelstellings-, contracterings-, functionerings-
en beoordelingsgesprekken
kunnen voeren om de inhoud van eigen
taakuitvoering en de professionele
ontwikkeling mee te bepalen.
• Feedback geven en ontvangen ten
behoeve van de eigen professionele
ontwikkeling en die van anderen.
• Werken met digitaal portfolio of digitaal
bekwaamheidsdossier.