Net Werk voor de Geschiedenis van Hygiene en Milieu, 1999-2001 ...

55
Auto’s en
milieugeschiedenis
55
Tijdens het verrichten van huishoudelijke
werkzaamheden is het steeds
weer een sadistische vreugde, na de
nieuwsberichten de filemeldingen
te beluisteren. Hoeveel kilometer
zal het Nederlandse wagenpark
deze keer in gezamenlijke stilstand
bereiken Hoeveel ontkenners van
de zegeningen van het openbaar
vervoer zullen vandaag weer meer
tijd aan files kwijt zijn dan een
doorsnee treinvertraging ooit kan
opleveren Het is een merkwaardig
fenomeen: het arsenaal aan smoezen
740-741
om toch maar de auto te gebruiken
is schier onuitputtelijk, maar van de
oorspronkelijke ‘argumenten’ (vervoer
van deur tot deur, ongestoorde
voortgang van de reis) is inmiddels
niet veel meer overgebleven. Het
autogedrag lijkt echter al dermate
sterk in ons leefpatroon ingesleten
dat de voordelen al niet meer tegen
de nadelen hoeven op te wegen om
‘ons’ achter of naast het stuur te
laten plaatsnemen. Sinds de lobby
van General Motors, Firestone en
Standard Oil vanaf het midden
van de jaren dertig het openbaar
vervoersysteem op vele plaatsen in
de Verenigde Staten via een mantelorganisatie
stelselmatig om zeep
heeft geholpen (zie Ponting, Green
history, p. 337), is de opmars van
het individuele gemotoriseerde
vervoer onstuimig en onstuitbaar
contactblad van de
stichting net werk voor de
geschiedenis van hygiëne en milieu
redactie: myriam d a r u
webversie: jan van den n o o r t
geweest, zij het in dat land enkele
decennia eerder dan hier. In het afgelopen
jaar zijn enkele publikaties
over auto’s en autogebruik verschenen,
waarmee milieuhistorici hun
voordeel kunnen doen. In de eerste
plaats Auto’s in Nederland, cijfers
over gebruik, kosten en effecten, een
gezamenlijke uitgave van het CBS
en Kluwer. Zoals een statistisch
werk betaamt, staat het vol met
tabellen, grafieken en diagrammen,
voorzien van toelichtende teksten.
De gegevens beslaan de periode van
ongeveer 1960/70 tot 1995/96,
op papier dus vrij kort, maar tussen
begin- en einddatum ligt een
wereld van verschil. Om een indruk
te geven: van ruim 500.000 auto’s
in 1960 naar ruim 5.600.000 in
1995, van ongeveer 46 auto’s per
1000 inwoners naar 365. Het is
opmerkelijk dat de groei van het
wegennet geen gelijke tred met die
van het auto bezit heeft gehouden
en dat die groei vooral binnen de
bebouwde kom heeft plaatsgevonden.
De toename van het totale
verharde wegennet bedroeg ca.
50%. Bij een index 1970=100 nam
de Nederlandse bevolking in de
periode 1970-’95 toe van 100 naar
119, de buitenwegen van 100 naar
120, maar binnen de bebouwde
kom van 100 naar 181, met sterke
provinciale verschillen. Bij getallen
horen ook prognoses, zoals die over
de te verwachten groei van de automobiliteit.
Net Werk 55 - maart 1997
2