Net Werk voor de Geschiedenis van Hygiene en Milieu, 1999-2001 ...

egelgevingen die van een duurzaamheidsgedachte
uitgingen,
ideeën over eindigheid en oneindigheid
van materiële hulpbronnen
(hout, kolen, olie). Docent:
dr H. van Zon (RUG). Datum:
7 april 1999
Archeologische aspecten, bespreken
van de vraag of in de prehistorie
vormen van duurzaam gebruik
van hulpbronnen (incl. de aarde)
zijn voorgekomen, aandacht besteden
aan blijvende sporen in het
landschap van prehistorische activiteiten.
Docent: drs J. Koolen
(RUL) Datum: 14 april 1999
Milieukundige aspecten, praktische
begrenzingen, aandacht voor
(her)ontwerpende elementen,
sociaal-dynamische consequenties
(structuren, regelgeving). Docent:
prof.dr A.J. M. Schoot Uiterkamp
(RUG). Datum: 21 april 1999
Economische aspecten, zoals de
vraag of het energiegebruik de
centrale factor in een duurzame
economie is. Docent: prof.dr
C.J. Jepma (RUG) (gevraagd).
Datum: 28 april 1999
Landgebruik en duurzaamheid.
Docent: prof.dr P. Kooij (RUG).
Datum: 12 mei 1999
Biologische aspecten ecosystemen
(stabiel, dynamisch, climactisch).
Docent: dr H. van der Windt
(RUG). Datum: 19 mei 1999
Duurzaamheid in de literatuur.
Docent: dr H.F. van den Berg
(RUG). Datum: 26 mei 1999
De reeks wordt afgesloten met een
voordracht van een politiek verantwoordelijke,
die perspectieven,
conclusies en vragen (kunnen we
iets met het begrip, jaagt de politiek
een hersenschim na, kunnen
echte keuzes worden gemaakt)
zal behandelen. Docent: drs. J.P.
Pronk, minister van VROM en
oud-minister van Ontwikkelingssamenwerking.
Datum: 9 juni
1999
De colleges zullen tijdens het derde
trimester op woensdagmiddag van
15-17 uur worden gegeven, d.w.z.
de tien onderdelen uitgesmeerd
over 10 colleges van twee uur.
Antieke geneeskunde
Het werkgezelschap Antieke geneeskunde
organiseert op vrijdag 26 maart
een bijeenkomst. Begintijd 14.15
Plaats: Centraal Faciliteitengebouw,
Universiteit Leiden, Cleveringaplaats
1, Leiden. Voordrachten:
J.G.W. Gispen: Bronnen voor Oud-
Egyptische Medische Geschiedenis
Anton van Hooff: De antieke arts
en de dood
63
contactblad van de
stichting net werk voor de
914-915
geschiedenis van hygiëne en milieu
redactie: myriam d a r u
webversie: jan van den n o o r t
21
22
Steden in de Oudheid
Op woensdag 14 april 1999 organiseert
de werkgroep Stedengeschiedenis
een studiedag getiteld ‘Steden
in de Oudheid’. De bijeenkomst
heeft plaats in het Academiegebouw
van de Universiteit van Utrecht,
Domplein 29, zaal 8. De studiedag
is gratis voor eenieder toegankelijk.
Informatie kan worden ingewonnen
bij Jan van den Noort (010-
4366014)
Dagvoorzitter: prof.dr. H.W. Pleket
(onder voorbehoud)
10.30 - 16.30
Bert Nijboer (Gronings Instituut
voor Archeologie), ‘Opkomst van
stad en markt in Midden-Italië,
700 tot 300 v.Chr.’
Gemma Jansen (beleidsmedewerker
Archeologie Provincie Limburg),
‘Hygiëne in de Romeinse wereld’
(zie inleiding hieronder)
Herman Roozenbeek (Koninklijke
Landmacht, sectie Militaire Geschiedenis),
‘Handel en wandel in
Ephese’
Peter van Minnen (Rijksuniversiteit
Groningen), ‘Transformaties
in Egyptische steden in de late
oudheid’
Gemma Jansen, Hygiëne in de Romeinse
wereld
Over hygiëne bij de Romeinen
bestaan twee visies. De vele aquaducten,
die vers water aanvoerden,
de grote thermencomplexen waar
men dagelijks een bad nam en de
riolen die urine en fecaliën snel de
stad uit leidden pleiten, voor een
hoog hygiënisch besef. Teksten
van Romeinse auteurs leveren een
ander beeld op. Hierin worden
overbevolkte flats, een vervuilde
rivier de Tiber en lijken op straat
ten tonele gevoerd. Volgens de archeoloog
Gemma Jansen schetsen
beide visies maar een half beeld.
De aquaducten etc. zijn slechts
een voorwaarde voor hygiëne. Bij
nader onderzoek blijkt, dat het
aangevoerde water gebruikt wordt
voor het laten werken van tal van
fonteinen, maar niet voor een verbetering
van de hygiëne. Ook de
teksten van de Romeinse auteurs
spreken slechts de halve waarheid:
onder hen bevinden zich een groot
aantal satire-dichters, die vaak
overdrijven om hun ‘pointe’ te
maken.
Spreekster bereidt een breed onderzoek
voor naar hygiëne in de
Romeinse wereld. Voor dit onderzoek
zal een aantal aspecten van de
Romeinse stad opnieuw worden
bekeken. De onderzoeksopzet
wordt geïllustreerd aan de hand
van de vraag: ‘Droeg het installeren
van toiletten in woonhuizen van de
Romeinse stad Pompeii bij tot een
betere hygiëne’
21 Net Werk 63 - februari 1999
21/22