Net Werk voor de Geschiedenis van Hygiene en Milieu, 1999-2001 ...

57
7
contactblad van de
stichting net werk voor de
776-777
t5 geschiedenis van hygiëne en milieu
redactie: myriam d a r u
webversie: jan van den n o o r
Het wassende water aan de Oder
De problemen die de huidige bewoners van de streken langs de Oder
ervaren hebben hun wortels in het verleden. Duitse historici hebben niet de
recente overstromingen afgewacht om zich te buigen over de geschiedenis
van de Oder en haar overstromingen. Het grondigste onderzoek is van de
hand van Martina Kaup, die haar dissertatie gewijd heeft aan die rivier.
Herrmann, B. en M. Kaup, ‘Nun blüht es von End zu End all überall’.
Die Eindeichung des Nieder-Oderbruches 17471753, (Münster/New
York: Waxmann, 1997). Kaup, M., ‘Die Urbarmachung des Oderbruchs.
Umwelthistorische Annäherung an ein bekanntes Thema’, in Bayerl, G.
(ed.) Umweltgeschichte - Methoden, Themen, Potentiale, (Münster - New
York: Waxmann, 1996), 111-134.
Martina Kaup toont aan dat de rivier de Oder bekend stond door de
overstromingen in het bijzonder die tussen 1515 en 1551. Pas rond 1750
begon men volgens schriftelijke bronnen dergelijke gebeurtenissen als
een onoverkomelijk bezwaar te ervaren en wilde men maatregelen nemen
zoals dijkenbouw. Kaup geeft een uitvoerige lijst van overstromingen die
zij wist te achterhalen (p. 119). Zij noemt 15 overstromingen in de 18e
eeuw waarvan 12 ’s winters plaats vonden. Zij laat in haar werk zien dat
de omwonenden zich goed hadden aangepast aan de omstandigheden
veroorzaakt door de onbetrouwbare Oder en zich voornamelijk in leven
hielden door visvangst. De bouw van dijken onder Frederik II van Pruissen
lokte zelfs enig protest uit omdat zij sommige mensen dwong zich toe te
leggen op de landbouw, een activiteit die zij niet beheersten en waarvoor zij
niet waren uitgerust.
Nieuwe kennis over klimaatveranderingen
De Britse wetenschapsjournalist
Nigel Calder gaat in het recent verschenen
boek ‘De Grillige Zon’ in
op de rol van C0 2
als broeikasgas en
tevens belicht hij onderzoek van de
Denen Svensmark, Friis Christensen
en Lassen over de invloed van
de zon op het klimaat. De conclusie
is dat C0 2
als factor voor een versterkt
broeikaseffect mogelijk niet
zo belangrijk is als ons wordt voorgesteld,
en dat de wisselingen in de
intensiteit van de ‘zonnewind’, en
daarmee de veranderingen in de intensiteit
van kosmische straling, in
belangrijke mate bepalend zijn voor
klimaatveranderingen. Kosmische
straling blijkt een belangrijke rol te
spelen bij de wolkenvorming, en
die straling is daarmee van invloed
Net Werk 57 - september 1997
2