Net Werk voor de Geschiedenis van Hygiene en Milieu, 1999-2001 ...

6
65
contactblad van de
stichting net werk voor de
964-965
geschiedenis van hygiëne en milieu
redactie: myriam d a r u
webversie: jan van den n o o r t
5Redactioneel
Ook dit keer heeft Net Werk extra
veel bladzijden om te compenseren
voor het lager verschijningsritme,
met een wel wat lange vacantiepauze
tussen nummer 64 en 65.
Het redacteurschap van Net Werk
geeft een andere kijk op de wereld.
Ben je op vacantie in Frankrijk,
dan vallen de vele openbare fonteinen
in dorpen en steden op. De
meesten zingen het loflied van de
maecenas die zijn onderdanen (in
de 18e eeuw) of zijn medeburgers
(in de 19e eeuw) het genot van vers
en helder water heeft gebracht. Op
bezoek in het paleis van Versailles,
blijven je ogen langer dan die van je
mede toeristen rusten op de meubilering
van de kleine badkamer van
de Zonnekoning, voorla het bidet,
uitgevoerd als een luxe bidstoel om
de echte functie te verbergen. Kijkend
naar het dorpje dat Marie-Antoinette
liet bouwen in een stijl die
je onwillekeurig aan Anton Pieck
doet denken, dwalen je gedachten
naar de veranderlijkheid van wat
mensen zien als landelijk en natuurlijk.
Bij elk kasteel, let je op het waterbeheer
als je langs waterpartijen
en grachten wandelt. Bezoek aan
een landelijk gelegen ruïne van een
ambachtelijk hoogoven uit de achttiende
eeuw roept vragen op over
grondstoffen, uitbuiting van bosareaal,
ingrepen in het landschap.
Het door pompgeluiden begeleid
verblijf op een boerderij roept de
vraag op hoe het grondwaterpeil
zich in de laatste twintig jaar heeft
ontwikkeld onder invloed van het
Europese landbouwbeleid. Rijdend
langs plattelandwegen, valt de verdwijning
op van platanen langs de
weg. Zelfs waar oppervlakkig gezien
de tijd leek stil te hebben gestaan,
blijkt toch nog binnen een halve levensloop
erg veel veranderd te zijn.
Zo dringt de geschiedenis van hygiene
en milieu zich op heel tastbare
wijze aan je op.
Deze wat speciale manier om naar
de werled te kijken leidde ook ertoe
bij het lezen van het aangrijpende
boek van Robert-Jan Pelt en Deboràh
Dwork over de geschiedenis
van Auschwitz speciaal te letten
op de wijze waarop mensen die de
macht hebben, milieu en hygiëne
(of het gebrek ervan) kunnen gebruiken
om hun politieke doelen
op de wreedst mogelijke manier te
bereiken. Dezelfde crematie waarop
mensen zich hartstochtelijk voor
inzetten als een grondrecht, ingezet
om sporen van massamoord op
rechteloos gemaakte mensen weg te
wissen. De geschiedenis van hygiene
en milieu kan heel confronterend
zijn.
Myriam Daru
Net Werk 65 - oktober 1999
2