<strong>De</strong> <strong>zieke</strong> <strong>werknemer</strong>Hoofdstuk 4noch indirect aanstur<strong>en</strong> op het verstrekk<strong>en</strong> van informatie door de sollicitant over zijn of haargezondheid. E<strong>en</strong> bijzondere positie neemt hierbij de zwangere sollicitant in. Tijd<strong>en</strong>s het sollicitatiegesprekis zij niet verplicht te antwoord<strong>en</strong> op vrag<strong>en</strong> over het bestaan van e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuelezwangerschap. Als de werkgever toch vraagt of zij zwanger is (of w<strong>en</strong>st te word<strong>en</strong>) magde sollicitante, weg<strong>en</strong>s de ongeoorloofdheid van de vraag, onjuiste inlichting<strong>en</strong> hieromtr<strong>en</strong>tverstrekk<strong>en</strong> 128 . Het weiger<strong>en</strong> e<strong>en</strong> sollicitante in di<strong>en</strong>st te nem<strong>en</strong> omdat zij zwanger is, isongeoorloofd 129 .4.2.2 werkgever , sollicitantTijd<strong>en</strong>s het sollicitatiegesprek mag de werkgever ge<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> over de gezondheid vande sollicitant of zijn ziekteverzuim in het verled<strong>en</strong> 130 . Hiertoe behoort ook het vrag<strong>en</strong> naare<strong>en</strong> arbeidsongeschiktheidsuitkering in het verled<strong>en</strong>. In bepaalde situaties kan de werkgeverzich door middel van e<strong>en</strong> medische keuring lat<strong>en</strong> informer<strong>en</strong> over de medische geschiktheidvan de sollicitant voor e<strong>en</strong> functie. <strong>De</strong> medische keuring mag alle<strong>en</strong> plaatsvind<strong>en</strong> als aan defunctie bijzondere eis<strong>en</strong> op het punt van de medische geschiktheid moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld 131 .Onder medische geschiktheid voor de functie wordt begrep<strong>en</strong> de <strong>bescherming</strong> van de gezondheid<strong>en</strong> veiligheid van de keurling (de sollicitant) <strong>en</strong> van derd<strong>en</strong> bij het uitoef<strong>en</strong><strong>en</strong> van defunctie. Hierbij komt dat er pas sprake is van e<strong>en</strong> ‘bijzondere functie-eis’ indi<strong>en</strong> de risico’svoor de veiligheid <strong>en</strong> de gezondheid niet kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ondervang<strong>en</strong> door het nem<strong>en</strong> vangangbare arbomaatregel<strong>en</strong> overe<strong>en</strong>komstig de stand van de wet<strong>en</strong>schap <strong>en</strong> de professioneledi<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing 132 .Er zijn drie categorieën bijzondere functie-eis<strong>en</strong> 133 :In de eerste plaats zijn er bijzondere functie-eis<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> gezondheidsrisico meebr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> (bijvoorbeeldhet meer dan 15 keer per dag till<strong>en</strong> van gewicht<strong>en</strong> van meer dan 20 kg.). Daarnaastzijn er bijzondere functie-eis<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> veiligheidsrisico meebr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> (bijvoorbeeld het al danniet kunn<strong>en</strong> waarnem<strong>en</strong> van details op e<strong>en</strong> afstand van minder dan 60 cm). Tot slot zijn er bijzonderefunctie-eis<strong>en</strong> die beide risico’s omvatt<strong>en</strong>, bijvoorbeeld werk waarin zware tot zeerzware dynamische arbeid wordt verricht 134 .<strong>De</strong> aanstellingskeuring mag pas plaatsvind<strong>en</strong> aan het einde van het proces van werving <strong>en</strong>selectie, als de werkgever van plan is de sollicitant aan te nem<strong>en</strong> 135 . In de voorafgaande fas<strong>en</strong>van het selectieproces mog<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld of inlichting<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ingewonn<strong>en</strong>over de gezondheidstoestand van de sollicitant of zijn ziekteverzuim in het verled<strong>en</strong> 136 . Dit isom te voorkom<strong>en</strong> dat de keuring voor e<strong>en</strong> ander doel (namelijk als selectiecriterium) wordtgebruikt dan het bepal<strong>en</strong> van de specifieke medische geschiktheid voor de functie. Op verzoekvan de sollicitant kan de medische keuring wel voorafgaand aan e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel noodzakelijkanteced<strong>en</strong>t<strong>en</strong>onderzoek of veiligheidsonderzoek plaatsvind<strong>en</strong> 137 .<strong>De</strong> werkgever di<strong>en</strong>t de bijzondere functie-eis<strong>en</strong>, het doel van de keuring, de vrag<strong>en</strong> die tijd<strong>en</strong>sde keuring zull<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld <strong>en</strong> de medische onderzoek<strong>en</strong> die onderdeel uitmak<strong>en</strong>van de keuring schriftelijk vast te legg<strong>en</strong>. <strong>De</strong> werkgever di<strong>en</strong>t hierover <strong>en</strong> over de rechtmatigheidvan de keuring schriftelijk advies van de arbodi<strong>en</strong>st te vrag<strong>en</strong> 138 . <strong>De</strong> werkgever is daar-128 Kamerstukk<strong>en</strong> II 1992/1993, 22 899, nr. 8, blz. 28 <strong>en</strong> artikel 4 lid 2 WMK129 HvJ EG 8 november 1990, NJ 1992, 224, HR 13 september 1991, NJ 1992, 225 <strong>en</strong> HvJ EG 3 februari2000, NJ 2000, 389 <strong>en</strong> HvJ EG 4 oktober 2001, NJ 2002, 160130 Artikel 4 lid 2 WMK, zie ook uitspraak klacht 2002-05 <strong>en</strong> 2003-04 van de CommissieKlacht<strong>en</strong>behandeling Aanstellingskeuring<strong>en</strong>131 Artikel 4 WMK132 Artikel 3 lid 1 Besluit aanstellingskeuring<strong>en</strong>; Stb. 2001, 597133 Artikel 4 lid 1 WMK <strong>en</strong> Bureau AStri, Leidraad aanstellingskeuring<strong>en</strong>. Handel<strong>en</strong> van de arbodi<strong>en</strong>st<strong>en</strong> de keur<strong>en</strong>d arts bij e<strong>en</strong> aanstellingskeuring, 2005, blz. 90134 Bureau AStri Leidraad aanstellingskeuring<strong>en</strong>. Handel<strong>en</strong> van de arbodi<strong>en</strong>st <strong>en</strong> de keur<strong>en</strong>d arts bij e<strong>en</strong>aanstellingskeuring, 2005, blz. 109135 Artikel 4 lid 2 WMK136 Artikel 4 lid 2 laatste zin WMK137 Artikel 4 lid 2 WMK138 Artikel 3 lid 2 Besluit Aanstellingskeuring<strong>en</strong>53
naast verplicht bij de werving te vermeld<strong>en</strong> dat hij het voornem<strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> keuring te lat<strong>en</strong>plaatsvind<strong>en</strong>, bijvoorbeeld door de keuring te vermeld<strong>en</strong> in de advert<strong>en</strong>tietekst 139 .Wil e<strong>en</strong> medische keuring op grond van de wet geoorloofd zijn, dan moet de werkgeverde sollicitant voorafgaand aan de keuring schriftelijk informer<strong>en</strong> over 140 :– de bijzondere eis<strong>en</strong> die de uitoef<strong>en</strong>ing van de functie meebr<strong>en</strong>gt op het punt van de medischegeschiktheid;– het doel van de keuring;– de vrag<strong>en</strong> die t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de gezondheid zull<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld;– de medische onderzoek<strong>en</strong> die zull<strong>en</strong> word<strong>en</strong> verricht <strong>en</strong>– de recht<strong>en</strong> van de sollicitant in het kader van de keuring.Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> bericht hij de sollicitant dat deze de mogelijkheid heeft tot het indi<strong>en</strong><strong>en</strong> van e<strong>en</strong>klacht (over de vrag<strong>en</strong> of over de medische onderzoek<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de sollicitatieprocedure) bije<strong>en</strong> onafhankelijke klacht<strong>en</strong>commissie 141 . Als de sollicitant daarom verzoekt, is de werkgeververplicht hem het hiervoor g<strong>en</strong>oemde advies te gev<strong>en</strong> dat de arbodi<strong>en</strong>st of bedrijfsarts heeftuitgebracht over de bijzondere eis<strong>en</strong> die het bekled<strong>en</strong> van de functie vereist op het punt vande medische geschiktheid 142 . Door middel van e<strong>en</strong> folder voor sollicitant<strong>en</strong> kan de werkgeverde sollicitant op de hoogte br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van deze informatie.VoorbeeldJessica Broekman studeert aan de Universiteit Leid<strong>en</strong>. Ze heeft e<strong>en</strong> dure kamer in Leid<strong>en</strong> <strong>en</strong> kan bestwat extra geld gebruik<strong>en</strong>. Omdat ze erg van fiets<strong>en</strong> houdt, solliciteert ze naar e<strong>en</strong> deeltijdfunctie bije<strong>en</strong> fietskoerierbedrijf. Ze wordt uitg<strong>en</strong>odigd voor e<strong>en</strong> oriënter<strong>en</strong>d gesprek door de eig<strong>en</strong>aar van hetbedrijf, Bart Stalman. “Heb je al e<strong>en</strong>s eerder gewerkt als fietskoerier?“, informeert Stalman. “Nee”,bek<strong>en</strong>t Jessica. “Het is wel zwaar hoor”, zegt Stalman. “Je moet het wel aankunn<strong>en</strong> om minst<strong>en</strong>s vijftigkilometer op e<strong>en</strong> dag te kunn<strong>en</strong> fiets<strong>en</strong>. Dat betek<strong>en</strong>t dat je e<strong>en</strong> goede gezondheid moet hebb<strong>en</strong>.B<strong>en</strong> je vaak ziek? Vul dit formulier maar ev<strong>en</strong> in, daar staan wat vrag<strong>en</strong> in over je gezondheid. Inieder geval wil ik lat<strong>en</strong> keur<strong>en</strong> of je ge<strong>en</strong> hart- of longproblem<strong>en</strong> hebt.” Jessica twijfelt. “Moet ik zo’nformulier wel invull<strong>en</strong>?“, vraagt ze zich af. “En mag e<strong>en</strong> werkgever wel vrag<strong>en</strong> naar de gezondheidvan e<strong>en</strong> sollicitant?”.Jessica Broekman hoeft dat formulier niet in te vull<strong>en</strong>. Stalman handelt in strijd met de Wet op demedische keuring<strong>en</strong> door tijd<strong>en</strong>s het sollicitatiegesprek vrag<strong>en</strong> over Jessica’s gezondheid te stell<strong>en</strong>.Dat mag bij sollicitaties alle<strong>en</strong> gedaan word<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> medische keuring door e<strong>en</strong> arts. E<strong>en</strong> vraagals “B<strong>en</strong> je vaak ziek?” mag ev<strong>en</strong>min gesteld word<strong>en</strong>. Wel mag Stalman in dit geval Broekman lat<strong>en</strong>keur<strong>en</strong> door de bedrijfsarts. Er wordt in de keuring beoordeeld of het voor Jessica e<strong>en</strong> te hoge belastingis om per dag minst<strong>en</strong>s vijftig kilometer fiets<strong>en</strong>d als koerier in het verkeer af te legg<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> dergelijkekeuring zou e<strong>en</strong> onderzoek kunn<strong>en</strong> behelz<strong>en</strong> naar de aanwezigheid van bepaalde hart- oflongziekt<strong>en</strong>. Overig<strong>en</strong>s mag e<strong>en</strong> dergelijke keuring alle<strong>en</strong> plaatsvind<strong>en</strong> als Stalman de int<strong>en</strong>tie heeftom Jessica bij e<strong>en</strong> positieve uitslag ook daadwerkelijk aan te nem<strong>en</strong> 143 .4.3 <strong>De</strong> medische keuring4.3.1 werkgever , bedrijfsartsIn de Arbowet <strong>en</strong> de daarop gebaseerde regelgeving is e<strong>en</strong> aantal bepaling<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> metbetrekking tot de aanstellingskeuring. Zo bepaalt artikel 14 lid 1, aanhef onder c onder t<strong>en</strong>tweede Arbowet dat de werkgever zich moet lat<strong>en</strong> bijstaan door e<strong>en</strong> gecertificeerde bedrijfsartsof arbodi<strong>en</strong>st bij het uitvoer<strong>en</strong> van de aanstellingskeuring indi<strong>en</strong> de werkgever deze laatverricht<strong>en</strong>.139 Artikel 4 Besluit Aanstellingskeuring<strong>en</strong>140 Artikel 8 lid 2 WMK141 Artikel 5 Besluit Aanstellingskeuring<strong>en</strong>54142 Artikel 5 Besluit Aanstellingskeuring<strong>en</strong>143 Kamerstukk<strong>en</strong> II 1993/1994, 23 259, nr. 7, blz. 17