edebiyat eserlerinin tv'ye uyarlanması ve değişen anlatım dili - RTÜK

Bildiğimiz gibi Aşk-ı Memnu eserinde yazar, 19. yüzyılın sonunda yaşayan
zengin ve aylak bir toplum kesiminin yaşam biçimini; varlıklı, geleneksel Türk
ailesinin batılı yaşama biçiminin etkisi altında çözülüp, altüst oluşunu, yozlaşmasını,
bir toplum katının yaşadığı ve eğlendiği yerleri birey olarak bütün somutluklarıyla
aynı toplumun bireylerini, dünyaya ve insanlara bakış açılarını 187 anlatmıştır.
Kanal D tarafından yayınlanan 79 bölümlük uyarlama bu tarz bir eleştiriden
ziyade ticari kaygılarla fazlasıyla uzatılmış, tekrara düşmüş ve bu nedenle de kimi
zaman mantıksızlaşmış bir yapımdır. Dizide bir şehir olarak İstanbul’un da hakkı
verilmiş, dış mekânlarda geçen sahnelerde şehrin güzelliği iyi değerlendirilmiş bu
konuda dizi eserin çok ötesine geçmiştir. Dizi Uşaklıgil’in gerçekçi eserini bir nevi
masalsılığa sürüklemiştir. 188 Doğu-Batı tartışmasına yönelik üstü kapalı bir sentez
öneren romanın ve onun bire bir uyarlaması olan Halit Refiğ imzalı ilk dizinin aksine
yeni dizi bambaşka bir formattadır. Bu yeni dizinin özelliği, öyküdeki yüzeysel
çelişkileri takip ederken, bir taraftan da yazarın batılılaşma konusundaki fikirlerinin
tüketim toplumuna uyarlanmış halidir. 189
Dizi ile roman arasındaki temel anlatım farklılıklarına bakacak olursak;
Romanın temelinde Adnan Bey ve Nihal vasıtasıyla batı tarzı bir yaşam süren,
eğitime önem veren, sanattan hoşlanan, dünyayı takip eden, bunun yanında da kendi
toplumunun geleneksel değerlerini unutmayan ve bunlara fazlasıyla bağlı kalan bir
aile önerisinde bulunur. Melih Bey ve ailesinin sürdürdüğü yaşam ise batının
yozlaşmış bir versiyonudur. Yalnızca tüketen, geleneksel örf ve adetleri hiçe sayan,
ahlaki olarak düşkün bir görünümü olan manevi yönü eksik bir hayattır. Aileler
arasındaki bu fark romanda açık bir şekilde ele alınmaktadır. Romandaki bu durum
dizide izleyiciye, Adnan Bey’in ailesini düşünen, onların başına bir kötülük gelmesini
istemeyen iyi bir baba, Melih Bey’in ise entrikacı bir şahıs, kötü bir aile babası olarak
karakterize edilmektedir. Bunun dışında aileler arasında dünyaya bakışlarında
herhangi bir fark yoktur.
187
Fethi Naci, Yüz yılın 100 Türk Romanı, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2007, s.10.
188
Sevilay Çelenk, 2010, s.27.
189
Zeynep Özen, “Aşk-ı Memnu:Tüketim Aşkının Yasak Lezzeti”, Birikim Dergisi, İstanbul, 2010,
Sayı:256-7, s.58.
96