edebiyat eserlerinin tv'ye uyarlanması ve değişen anlatım dili - RTÜK

Yönetmenin, işin bu noktasında karşısında duran iki seçenek vardır:
Sinemanın bir sanat olmasının gerçekleştiği, yaratıcılık döneminden, gerçek
yönetmenlik eyleminden vazgeçip, namuslu bir teknisyen gibi eline verilen eseri
beyazperdede canlandırmaya çalışacak ya da eli kalem tutuyorsa, ne istediğini
biliyorsa, oturup senaryoyu yeni baştan yazacaktır. Çünkü yazılan her senaryo
sayfasından, oyunculardan, seçilen çekim yerlerinden, sanat yönetmeninin
tasarılarından, hatta parlak diyaloglardan sadece yönetmen sorumludur. Yönetmen
bütün bu yaratıcı süreç içerisinde son sözü söyleme hakkına sahip kişidir. 118 Böyle
bir sorumluluk dolayısıyla da karşısına yüzleşmek zorunda olduğu “esere olan
sadakat” kavramı çıkmaktadır.
2.6.4. Sadakat Sorunu
Uyarlamada yapıta körükörüne bir bağlılığı öngören aktarım kavramının
birçok nedenden ötürü sorunlu bir kavram olduğunu öne sürer Robert Stam. 119
Bunlardan ilki, tam bir sadakatin mümkün olup olamayacağı sorunudur. Söze dayalı
tek kanallı bir sanatla, ses, müzik, hareket, görüntü gibi birden çok öğesi bulunan bir
sanat arasında böyle bir sadakatin olanaksız, hatta istenmeyen bir durum olduğunu
öne sürer. Üstelik, metne aşırı bir sadakat, örneğin maliyet ve üretim yapıları
gözönüne alındığında, gerçek film yapımı süreçlerinin ihmaline neden olur. Üretimi
bireysel bir boyut taşıyan yazın, daha çok dağıtım aşamasında altyapısal düzeydeki
sorunlarla karşı karşıya kalırken, sinema, yapımının her aşamasında bunlarla
yüzyüze gelir. 120
Uyarlamalarla ilgili sadakat eleştirilerinin özünde daha ziyade deformasyon,
eser katliamı, ihanet gibi kavramlar yer alır. Bir uyarlamanın aslına sadık olmasının
ne anlama geldiğinin açıklanması, uyarlamalarda romana sadakatin mümkün olup
olmadığını da ortaya koyabilir. Bir uyarlamanın aslına sadık olmaması; uyarlamayı
118 Andrey Tarkovsky, 2008, s.5.
119 Robert Stam, Beyond Fidelity: The Dialogics of Adaptation, New Jersey 2000 s.54.
120 a.g.e., s.56.
64