KAZı SONUÇLARI - Kültür ve Turizm Bakanlığı

ÜSTCAVEAÜst cavea, tümüyle eğimli tonozlar üzerine oturtulmuş basamaklardan oluşmaktadır.8ide Tiyatrosu'nun bu özelliği daha çok batıdaki Roma tiyatrolarında görülmektedir.8ide Tiyatrosu'nun dış kısımları yıkılmış olduğundan, oturma basamaklarının neredeve nasıl bittiği anlaşılamamaktadır. Ancak ikinci bir diazoması ve belki de bir portiğiolduğu düşünülebilir. Ust caveaya ulaşım, diazomada bu gün izlerini saptayabildiğimizmerdivenlerle ayrıca diazoma arkasında yer alan koridordan (ambulacrum) D, H, L, P,U akslannda bulunan merdivenlerle sağlandığı bellidlr.Ancak izlerin yetersiz olmasındandolayı biçimi ve detayları henüz kesinleşmemiştir. Ust caveada alttaki gibi 29 oturmasırası olması mümkündür. Bugün ancak 11-22 oturma sırası sayılabilmektedir. Ustcavea, 24 cuneusa ayrılmıştır. Cuneusların arasında merdivenler bulunur. A aksındaoturma sıraları bir merdivenle sona ermektedir. Bugün Z aksı tümüyle çökmüş olduğundanbu merdiven belli değilse de simetriği olduğu kabul edilebilir. Tam orta eksende (Laksı) 12-13 No.lu cuneusların arasındaki merdiven, 13. oturma sırasından sonra bırakılmışiki oturma sıralık bir boşluğu iki yandan dolandıktan sorıra tekrar birleşerek yükselmeğedevam eder. Bu boşluk, üst galeriye açılmaktadır. Ust cavea ile üst galeri arasındabir merdiven bağlantısı olmalıdır. Bu konu, üst galeri kotu rölöve çalışmaları yapıldıktansonra incelenebilecektir.OTURMA SIRALARıÜst caveanın oturma sıraları da alt cavea ölçülerindedir. Oturma yüksekliği 40­41 cm., oturma sırası derinliği 80-81 cm.dir. Oturma sırasının önden 35 cm 'lik kısmı,arkadaki bölümden 1 cm. kadar yüksek ve esas oturma kısmıdır. Arkada kalan bölümise geçiş ve üst sırada oturanın ayağını koyduğu kısımdır. Merdiven kenarlarında basamaklar,bütün antik tiyatrolarda izlendiği gibi aslan ayakları ile biter.Oturma sıralarında kırılıp yok olmuş, tamamen kaybolmuş parçalar, çatlaklar,yüzeysel bozulmalar ve kaymalar mevcuttur. Kaymalar tek taşta görüldüğü gibi, sıralarhalinde de izlenmektedir. Bütün cuneuslardan birer kesit alınarak oturma sıralarınınkayma durumları tespit edilmiştir. Kaymayı tam olarak göstermek amacıyla kattaki değişimleresas alınarak basamaklar tam olarak çizilmiştir.MEROivENLERMerdivenler oturma sıralarına birer basamak oyularak oluşturulmuştur. Böyleceher oturma sırasına iki rıht ve iki basamak rastlamaktadır. Merdiven basamağı, bazenoturma sırasının ortasına, bazen bir kenarına, bazen de diğer kenarına oyulmuştur.Oturma sırasındaki birinci merdiven basamağının rıht yüzeyi düşey, ikinci basamağınrıht yüzeyi ise 4 cm. lik düz bir alından (asaba) sonra oturma sırasının profiline uyarakdevam etmektedir.Merdivenlerde de oturma sırasına bağlı olarak kaymalar ayrıca kırıklar, kopuklar,yüzey bozulmaları vardır. Bütün merdivenlerden birer kesit alınarak kayma durumlarıtespit edilmiştir. Kaymayı tam olarak göstermek amacıyla kattaki değişimler esasalınarak basamaklar tam olarak çizilmiştir.RESTORASYONA HAZıRLıKDaha önce de söylediğimiz gibi tiyatronun dış bölümünün üst kısmı çepeçevreçökmüş durumdadır. Bu çöküntü deprem gibi önemli ve geçerli bir nedene dayansa da,yapının bu bölümlerinde bir statik-mukavemet hatası olduğu kesindir. Eski dönemlerdestatik ve mukavemet hesapları yapmak mümkün olmadığından, mimarlar ancak ampirikdediğimiz mevcut yapıları inceleyerek onların zaman içinde nasıl etkiler aldığını, dayanıklıveya dayanıksız olduğu durumları, ana taşıyıcı ve elemanlarını inceleyerek,açıklık ve yüklere göre irdeliyor ve tasarladıkları yapıların güvenli olmaları için ne gibiölçü ve kesitlerde olması gerektiğine karar veriyorlardı. Kesit tayini için belki bazı pra-276