KAZı SONUÇLARI - Kültür ve Turizm Bakanlığı

III. TONOZLU KOGUŞ DENEN KALlNT/DA YAPILAN ÇALIŞMALARiçkale'yi doğu kenarı boyunca sınırlandıransur duvarının kuzey yarısında ve surduvarına bitişik olarak kuzey-güney doğrultusundauzanan tonozlu bir yapı kalıntısı bulunmaktadır(Resim:5). "Tonozlu Ko~uş" adını verdiğimiz ve bugün sadece alt katı kalabilmişyapının, vaktiyle iki katlı oldugu, bu katın cephesini oluşturan duvar parçalarındanda anlaşılabilmektedir. Söz konusu kattaki kimi duvar kalıntılarınındurumuna bakılarak,zamanla yıkılan bu katın dört bölümlü olduğu ve muhtemelen batı yönüneeğimli ahşap bir çatıyla örtülü olduğu iddia edilebilir. Binanın batı cephesinin ortalarınayakın bölümünde, burada vaktiyle basamakların bulunduğuna işaret eden rıht izleri, altkat tonozunun üzengi seviyesinden başlayıp tonoz eğrisine uygun olarak yükselen vemuhakkak ki ön cephede yer alan bir merdiven kuruluşuyla üst kata çıkıldığını göstermektedir.Alt kat tonozunun çöktüğü cephenin bu bölümünde, üst kata ulaşımı sağlayanbir kapının bulunduğu söylenebilir.Bugün hayli harap vaziyette ve tek bir tonozun örttüğü alt katta ise, tonazun kimibölümlerinin ve tonozu içten destekleyen kemerlerin çöktüğü, bu haliyle ciddl strüktürelve konservasyon problemleri içerdigi, ayrıca yapının batı duvarında da yıkım sonucuzamanla büyük açıklıkların meydana geldiği tespit edilmiştir. Yapının kuzey ucu,sur duvarının bu kesimde yaptığı kırılmaya uygun bir yönelişle yamuk oıannoır,Alt kat tonozu, ortadaki bir bölme duvarı ve sekiz destek kemerinin sınırlandırdığıbirbirlerinden farklı ölçülere sahip dikdörtgen planlı 10 bölüme taksim edilmiştir.Kazı öncesinde, yapının güney ucunun, tuğladan sivri kemerli bir açıklık halindeolduğu, ayrıca kuzey ucunda da basit bir kapı açıklığının bulunduğu dikkate alınarak,ziyaretçilere açık bu alanın geçici-koruma altına alınması amacıyla, güneydeki girişe,kemer eğrisine uygun bir demir kapı taktırılmış; yapı dıştan bir tel kafes içine alındığıgibi, alt kat tonozunun yıkıldığı kesımler de tellerle kapatrlrruştır.Bölüm iKazısı yapılmadan önce, batı duvarındabir kapı açıklığı ile bu bölümü örten tonozunkuzey-batı köşesine yakın konumda bir pencerenın bulunduğu, ayrıca yine buköşede, yapıya kuzeyden birleşen ve "Bayrak Burcu" diye tanımladığımız burcun altkatındaki kapıya ait olduğu anlaşılan ahşap sürgü sisteminin de batı duvarı boyuncauzandığı tespit edilmiştir. Dikkat çekici diger bir ayrıntı da, kuzey duvarında çift sıva tabakasınınbulunmasıdırki, üstteki sıva tabakasının üzerinde graffiti olarak gemi tasvirlerinerastlanmaktadır.Yapının kuzey ucundan başlayarak güney yönüne doğru sürdürülen çalışmalarsırasında, bu bölümü örten tonozun yıkılması sonucunda oluşan bir gö9ük tabakası ilekarşılaşılmış; göçüğün, doğu duvarı önünde -0.70 m. kotuna kadar derınleştiği anlaşılmıştır?Çalışmalar batı duvarına yayıldığında, duvar boyunca +0.25 m. kotunda yerlikayalara rastlanmış; kaya formasyonlarınınyer yer Bölüm I'in ortalarına kadar uzandığıtespit edilmiştir.Çalışmaların ileriki aşamalarında, güneyde, tonozu içten destekleyen ve bugünancak izlerigörülebilen tuğla destek kemerinin doğu ve batı duvarlarındaki ayaklarınaait temel kalıntıları ortaya çıkarı/mıştır. Doğu duvara bitişik olan ayak +0.53 m., batı duvarabitişik olanı ise +0.25 m. kotunda ve diğerine göre hayli tahribat görmüş bir vazi-. yettedir. Doğu duvara bitişik olan 86x52 cm. ölçülerındeki a~ak kalıntısının, sur duvarınıngeniş bir açıyla kırılarak dönüş yaptığı noktada ~er aldıgı ve binadaki diğer destekkemerlerinin aksine, gerisindeki sur duvarına dik degiı, güneybatı yönüne bakacak şekildebir eğimle yerleştirildiği dikkati çekmektedir.Bu bölümün aşağı yukarı ortalarında ve batı duvarına açılmış kapıyla aynı aksüzerine gelecek şekilde yerli kayaların arasında ve -0.18 m. kotunda tuğladan yapılmışmuhdes bir kuruluşa tesadüf edilmiştir. 32x30x7 cm. ölçülerindeki tuğlaların dik olarak? 0.00 kotu olarak, Bölüm lv'te ortaya çıkarılan ve binanın özgün döşemesi olduğunu düşündüğümüz tuğlalar kabuledilmiştir.523