20.06.2013 Views

Rregullimi i Kopshteve

Rregullimi i Kopshteve

Rregullimi i Kopshteve

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

“Natyralizimi” i bulboreve.<br />

Me termin “egërsim” ose natyralizim duhet<br />

të përdoret vetëm për futjen e bimëve me<br />

origjinë hortikale në habitatin origjinal ose<br />

në një habitat të ri ku duhet të lihen të<br />

pashqetësuara dhe në të cilin kuptohet jo<br />

vetëm mbijetesa e tyre në vite, por edhe<br />

rritja dhe shumimi i tyre në koloni. Praktika<br />

e vetme e kultivimit në kopshte pa nxjerrë<br />

bulbat, rizomat, tuberët ose rrënjët tuberiale,<br />

nuk mund të quhet natyralizim. Kjo<br />

përshtatje është vetëm një teknikë për<br />

kopshtari me shume bulbe që bëhet e mund<br />

nga aftësia e këtyre bimëve për të mbijetuar<br />

në periudha të vështira klimaterike<br />

nëpërmjet organit letargjik.<br />

Padyshim që jo të gjitha bulboret në treg<br />

janë të afta dhe tu adoptuar për këtë qëllim.<br />

Nuk janë veçse hibride të llojeve origjinale<br />

të tulipanëve, por megjithatë ato në<br />

përudhën e dimrit nuk dëmtohen. Si specie<br />

të tilla mund të përmendim llojet si<br />

Anemone, Erythronium, Fritillaria,<br />

Lachenalia, Lilium, Techophilaea, Zantedeschia.<br />

Të shumta janë edhe speciet dhe<br />

kultivarët bulboze me lulëzim veror që nuk<br />

mund të lihen në shtretërit e parqeve gjatë<br />

dimrit. Ato vijnë nga kushte klimatike të<br />

ndryshme nga vendet ku mbillen dhe duhet<br />

patjetër të mbrohen dhe përkujdesën gjatë<br />

periudhës së letargjisë.<br />

Për të vendosur cilat bulbeza mund të lihen<br />

të pashqetësuara për disa vjet nën tokë, ose<br />

në kontenitorë është e nevojshme të kemi<br />

njohuritë e nevojshme. Egërsimi i vërtetë<br />

ose natyralizimi siç edhe përcaktuam më<br />

sipër janë të mundshme sidomos në speciet<br />

<strong>Rregullimi</strong> i <strong>Kopshteve</strong><br />

143<br />

dhe varietetet me lulëzim pranveror. Klima<br />

mesdhetare e pjesës më të madhe të territorit<br />

lejon natyralizimin e specieve bulbore nga<br />

Azia e vogël, ose jug-perëndimi i Amerikës<br />

qendrore, të disa zonave të Amerikës Jugore<br />

etj. Llojet e lulëzimit veror të aftë për<br />

natyralizim janë më pak të gatshme sepse<br />

shumica e kanë origjinën nga zona klimatike<br />

të ndryshme.<br />

Nuk është e mundur të vendosim saktësisht<br />

pa njohur çdo detaj të kushteve<br />

pedoklimatike të zonës së destinuar, se cilat<br />

bulbore janë më të përshtatshme. Me<br />

përjashtim të rasteve të rifutje së bulboreve<br />

në zonën e tyre të origjinës, është e<br />

nevojshme të kryhen prova adoptimi me sasi<br />

të vogla bulbesh për një periudhë të paktën<br />

dy vjeçare në atë zonë.<br />

Ndër bulboret pranverore ka shumë lloje të<br />

përshtatura mirë për klimën e Italisë,<br />

Francës dhe pjesës më të madhe të Evropës.<br />

Shumica e kanë prejardhjen nga zona<br />

tropikale dhe subtropikale dhe kanë nevojë<br />

për shumë kujdes. Mund të ketë sukses<br />

natyralizimi i varieteteve të Anemone<br />

coronaria në fushë.<br />

Në zona pyjore me shumë lagështi mund të<br />

tentohet natyralizimi i specieve të llojit<br />

Arisaema. Në vevanti është shumë me<br />

interes futja e species Arum dhe Asarum që<br />

duan hije.<br />

Në zona të thata me kushte pedoklimatike të<br />

ngjashme me të Kalifornisë është e mundur<br />

natyralizimi i specieve dhe varieteteve<br />

Brodiaea dhe Triteleia. Këto bimë janë

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!