Rregullimi i Kopshteve

kultivuara u futën edhe bimë dekorative dhe
shkurre. Më vonë ato që ju mbijetuan kohës
ishin pemët frutore por me lule.
Përcaktimi dhe domethënia e parqeve
Giulio Carlo Argan e përcakton parkun ose
lulishten si një “sistemim artificial sipas
moduleve gjeometrike ose fantastikë, të
terreneve të kultivuara me qëllim që të
merret një rezultat estetik’
Nga frëngjishtja “jardin” që rrjedh nga fjala
gardh është një terren i kultivuar pa qëllim
prodhimi, në të cilin njeriu i izoluar nga
pjesa tjetër e territorit kryen një seri
aktivitetesh në kontakt me natyrën;
pushimin, shëtitjen, lojën, kultivimin e
bimëve etj. Karakteristika të tjera janë lidhja
me ndërtesën në të cilën oborri ose parku
përfaqëson shpërndarjen e tij ne zonë të
hapur. Ekstensioni i limituar për të
favorizuar ecjen në këmbë, sistemimi
artificial ose rregullimi i kalimeve etj janë
karakteristika të ndryshme që përbëjnë edhe
atë që quhet “figurshmëria” dhe na lejon të
njohim parqet e hershme nëpërmjet
përshkrimit,pikturave etj.
Karakteri estetik i oborrit ose parkut është i
lidhur mbi të gjitha me dy elementë;
zgjedhja e llojeve vegjetale me ekzemplarët
më të mirë dhe shpërndarja e kulturave sipas
një dizenjimi fillestar, që duke përfshirë
zgjedhjen e vendit, ekspozimin ose lehtësirat
në ujitje, përfaqëson momentin tipik
arkitektonik ose projektues. Në këtë
projektim kulturat janë të shpërndara në atë
mënyrë që oborri ose parkun të gjitha stinët
të ofrojë një aspekt pak a shumë të lulëzuar,
Rregullimi i Kopshteve
duke dhënë idenë e një natyre të vogël, sipas
idesë që e bukura mund të izolohet dhe të
vihet në dukje nga njeriu nëpërmjet një
zgjedhjeje të formave më të mira të natyrës.
Është pikërisht e gjalla, bimët e zgjedhura që
e bëjnë parkun një vepër arti të ndryshme
nga të tjerat; qëndrueshmëria, stabiliteti,
efekti, cilësia dhe arkitektura e pikturës apo
skulpturës. Vetëm ndërtesat dhe ornamentet
lapidar (statujat, shatërvanët, shkallët,
tarracat) janë të pandryshueshme; forma e
vegjetacionit që jepet nga artisti që ndikohet
nga stina dhe rritja, nuk janë gjithnjë në
evidencë. Përkundrazi në mënyrë
provokuese mund të thuhet që parqet nuk
ekzistojnë më, ashtu siç do ti donin ideuesit
e tyre. Shumë bimë kanë vdekur dhe ato që
mbijetojnë kanë tashmë një imazh dhe një
rol që nuk mund ta kishin në të kaluarën.
Për të kuptuar drejt një park nuk mund të
lihen mënjanë simbolikat domethënëse që
çdo kulturë ose religjion, si perëndimor
ashtu edhe oriental i ka dhënë parkut. Në të
përbashkëtën e tij është simbol i parajsës
dhe qiellit dhe një ringjallje e parajsës së
humbur. Bimët përfaqësojnë hyjnoren, fuqi
magjike,cilësi aspirata dhe ndjenja njerëzore
(palma është simbol i fitores për grekët dhe
romakët, ndërsa për kristianët simbol i
çmimit të përjetësisë i përfituar me aftësi
dhe martirizim; sicomori përdorej nga
egjiptasit e lashtë për të bërë varret e
faraonëve, lotusi përdorej në ikonografi ishte
simbol indu dhe i budizmit; alloro ishte
simbol dhe pema e shenjtë e Apollonit ishte
simboli i diturisë dhe lavdisë; mirto ishte
pema e shenjtë e Venusit ishte simboli i
dashurisë dhe poezisë erotike; ulliri simbol i
9