20.06.2013 Views

Rregullimi i Kopshteve

Rregullimi i Kopshteve

Rregullimi i Kopshteve

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

trungu 11,42 metra. Më i vjetri është Pinus<br />

longaeva që ka 4700 vjet.<br />

Gjethet.<br />

Gjethet e shumicës së konifereve janë të<br />

gjata dhe të holla, spinoze, por disa kanë<br />

edhe forma të sheshta dhe trekëndore. Disa<br />

sidomos ato të familjeve Araucariaceae e<br />

Podocarpaceae kanë gjethe të gjera. Në<br />

shumicën e rasteve gjethet janë të vendosura<br />

në spirale përveç atyre të familjes<br />

Cupressaceae dhe një lloj Podocarpaceae<br />

(Nageia), ku janë të vendosura në rrathë me<br />

3-4 gjethe. Në shumë specie me gjethe të<br />

vendosura n spirale baza e gjethes është e<br />

rrotulluar për të prezantuar gjethet në një<br />

plan të vetëm horizontal në mënyrë që të<br />

maksimizojnë thithjen e dritës diellore.<br />

Gojëzat e gjetheve janë në linja mbi gjethe<br />

dhe mund të hapen ose të mbyllen nëse është<br />

ftohtë ose shumë vapë. Gjethet janë me<br />

ngjyrë të gjelbër të errët për të thithur në<br />

maksimum energjinë diellore. Koniferet e<br />

zonave të ngrohta me shumë rrezatim diellor<br />

si psh (Pinus brutia), shpesh kanë gjethe me<br />

ngjyrë të gjelbër të shkëlqyer, ndërsa të tjera<br />

si psh (Picea pungens) kanë një mbulesë hiri<br />

që të reflektojnë ngjyrën ultravioletë. Në<br />

pjesën më të madhe të konifereve ato janë<br />

gjithmonë të gjelbra dhe gjethet mund të<br />

qëndrojnë shumë vite në bimë por tre lloje;<br />

Larix, Taxodium e Metasequoia i humbin<br />

gjethet në vjeshtë duke qëndruar të zbuluara<br />

gjatë dimrit. Në disa lloje gjethet rinore janë<br />

të ndryshme nga ato kur bima është e rritur.<br />

Riprodhimi.<br />

Koniferet zakonisht janë bimë monoike, por<br />

disa janë sottodioike ose dioike. Farat e<br />

<strong>Rregullimi</strong> i <strong>Kopshteve</strong><br />

155<br />

konifereve zhvillohen në një qese të<br />

mbrojtur që quhet strobilo. Strobilet duan<br />

nga katër muaj deri në tre vjet për të arritur<br />

pjekurinë dhe janë 2mm deri 600 mm të<br />

gjatë.<br />

Në disa raste si tek lloji Cedrus e Abies,<br />

qesja disintegrohet, në disa të tjerë hapet e<br />

në disa raste hapet vetëm për të lëshuar<br />

farat. Qeset mashkullore kanë disa struktura<br />

që quhen mikrosporange që prodhojnë një<br />

polen të verdhë. Ai lëshohet dhe<br />

transportohet nga era drejt koneve femërore.<br />

Granulat e polenit të pinofiteve aktuale<br />

prodhojnë tuba si të angiospermave. Kur<br />

poleni arrin atë femëror, e fekondon. Aty<br />

zhvillohet një embrion e që jep një farë<br />

bime. Pasi fara bie në tokë dhe nëse kushtet<br />

janë të favorshme formohet një bimë e re.<br />

Karakteristika të tjera.<br />

Megjithëse numri i specieve është i vogël<br />

koniferet janë me shumë rëndësi ekologjike;<br />

janë bimë që dominojnë në zona të gjera<br />

sidomos pyjet borealë në hemisferën<br />

qendrore, por edhe në klima malore të<br />

zonave meridionale. Shumë konifere<br />

prodhojnë rrëshira aromatike që i përdorin<br />

për tu mbrojtur nga insektet dhe kërpudhat.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!