Rregullimi i Kopshteve
Rregullimi i Kopshteve
Rregullimi i Kopshteve
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
nga ambienti privat dhe shkonte e lidhej me<br />
disa ambiente të tjerë për stërvitje meditim<br />
etj.<br />
Sipas një dokumenti të vjetër mendohet se<br />
parku i parë ishte ai i quajturi Huangdi, ose<br />
perandori i verdhë e më pas u përmirësuan<br />
në dinastinë Shang. Në epokën Zhu u<br />
ndërfut elementi dominues i njeriut dhe u<br />
ndërtuan edhe parqet e shenjtë. Në<br />
periudhën Qin që ishte edhe koha e<br />
unifikimit të Kinës si shtet i vetëm, u fut nën<br />
ruajtje ajo që u quajt “pyll i shenjtë”. Për<br />
këtë nuk dihet shumë lidhur me strukturën<br />
dhe kompozimin por mendohet se shtrihej<br />
në një sipërfaqe rreth 300 km. Në brendësi<br />
të tij ishte një pallat i madh perandorak dhe<br />
vende të shenjta. Në dinastinë Hin lindën<br />
edhe parqet e vërteta dhe që ka më shumë<br />
informacion. Një nga këta mund të<br />
përmendim pallatin Shang lin Han e i<br />
përbërë nga pallate, tempuj dhe shumë<br />
oborre të zbukuruar. Kishte shumë pasqyra<br />
ujore, pemë e lule shumëngjyrëshe dhe<br />
shumë kafshë si kuaj, elefantë dhe kafshë të<br />
egra të mbajtura nën rrethime sigurie.<br />
Një tjetër kryevepër e periudhës është pallati<br />
Jing Jan që ishte i karakterizuar nga një<br />
shenjtëri e lartë. Aty kryheshin rite fetare,<br />
gjuetia etj. Midis shek 2 dhe 4 PK pati një<br />
kalim të administratorëve perandorakë drejt<br />
fshatit duke bërë të mundur lindjen enjë lloj<br />
tjetër kopshtarie në këto zona ku u krijuan<br />
rrëke uji që mbushin liqene të vegjël plot me<br />
peshq dhe duke krijuar shumë stile<br />
peisazhiste.<br />
Nën dinastinë Tang arti i kopshtarisë ishte<br />
më i pjekur dhe i zhvilluar. Nëpërmjet<br />
<strong>Rregullimi</strong> i <strong>Kopshteve</strong><br />
16<br />
shkëmbimeve kulturore arti kinez u përhap<br />
edhe në vende të tjera në këtë dinasti.<br />
Një nga vendet më shumë të ndikuara ishte<br />
Japonia ku arti i kopshtarisë u importua në<br />
shekullin 6 të erës së krishterë. Në dallim<br />
me kulturën evropiane ku ishte një lidhje<br />
midis pikturës dhe artit të kopshtarisë<br />
peisazhiste arti i kopshtarisë kineze ishte i<br />
lidhur vetëm me tradicionalen. Në Kinë<br />
parqet mund të kompozoheshin nga piktorët<br />
dhe poetët . shumë parqe kineze i kanë<br />
rezistuar kohës shkatërrimeve natyrore, dhe<br />
luftërave.<br />
Gjatë dinastisë Ming u krye ajo që mund të<br />
quhet përmirësim dhe restaurim i kopshteve<br />
historike. Në këtë periudhë edhe Kina njohu<br />
zhvillimin më të madhe ekonomik që pa<br />
dyshim ndikoi edhe në artin e kopshtarisë.<br />
Klasifikimi dhe tipologjia e parqeve<br />
kineze<br />
Ata dallohen për madhësinë, formën, llojet e<br />
mbjella, ndërtimet në brendësi, qëllimin e<br />
ndërtimit etj. Megjithatë mund ti grupojmë<br />
në katër tipe kryesore : perandorakë, privat,<br />
manastirialë, panoramikë.<br />
Parqet perandorake gjenden kryesisht në<br />
veri të Kinës. Ishin parqe për perandorët, me<br />
qëllim jo vetëm zbukurues por edhe të<br />
tregonin madhështinë e tyre.<br />
Deri në epokën Shang 1760-1100 PK,<br />
perandorët i ndërtonin rezidencat e tyre në<br />
zona të gjelbra prej dhjetëra hektarësh ku<br />
mund të praktikohej gjuetia. Parqet private<br />
gjenden në jug të vendit e ndër ta më të
Change language