âKontrola PaÅstwowaâ nr 6/2011 - Najwyższa Izba Kontroli
âKontrola PaÅstwowaâ nr 6/2011 - Najwyższa Izba Kontroli
âKontrola PaÅstwowaâ nr 6/2011 - Najwyższa Izba Kontroli
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
państwo i społeczeństwo<br />
Zygmunt Kukuła<br />
wejście w posiadanie tajemnic gospodarczych<br />
podmiotów państwowych<br />
i przedsiębiorstw z różnych względów<br />
istotnych dla kraju. O ich zdobyciu decyduje<br />
zatem stopień zabezpieczenia<br />
chronionych danych. Wykrycie i udowodnienie<br />
takiej działalności może być<br />
trudne, ponieważ jest ona podwójnie<br />
kamuflowana: w procesie pozyskiwania<br />
źródła przecieku informacji oraz<br />
w odniesieniu do przeznaczenia, któremu<br />
służy. Oficjalnym kamuflażem jest<br />
szyld zarejestrowanego biura, będącego<br />
wywiadownią gospodarczą, jako podmiotu<br />
legalnie funkcjonującego na rynku<br />
usług. Jedynie ustalenie przeznaczenia<br />
zdobytych nielegalnie tajemnic<br />
państwowych, skutkuje zaostrzeniem<br />
odpowiedzialności za przestępstwo<br />
szpiegostwa z art. 130 k.k., w którym<br />
przewidziano surowszą karę – pozbawienia<br />
wolności do lat 10. W innym<br />
wypadku powstanie jedynie możliwość<br />
ukarania za przestępstwo z art. 265<br />
§1 k.k., chyba że uda się udowodnić<br />
przekazanie informacji chronionej tajemnicą<br />
państwową osobie działającej<br />
w imieniu lub na rzecz podmiotu zagranicznego.<br />
Wymiar kary wynosi w tym<br />
wypadku od 6 miesięcy do 8 lat, w innym<br />
razie od 3 miesięcy do lat 5. Działalność<br />
wywiadowcza innych państw<br />
w dużym stopniu ukierunkowana jest na<br />
zdobywanie tajemnic gospodarczych 8 .<br />
Niezależnie od odpowiedzialności<br />
karnej, prowadzący wywiadownie ponoszą<br />
odpowiedzialność cywilną za naruszenie<br />
tajemnicy przedsiębiorstwa,<br />
na rzecz którego podjęli się świadczenia<br />
usług. Nawiązuje do tego art. 11<br />
ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji<br />
9 . Tajemnicą przedsiębiorstwa<br />
są nieujawnione publicznie informacje<br />
techniczne, technologiczne i organizacyjne<br />
lub inne dane mające wartość gospodarczą,<br />
co do których przedsiębiorca<br />
podjął niezbędne działania w celu<br />
zachowania ich poufności. Ujawnienie<br />
ich stanowi, w myśl art. 11 ust. 1 tej<br />
ustawy, czyn nieuczciwej konkurencji.<br />
W postępowaniu cywilnym przedsiębiorca<br />
może żądać od wywiadowni<br />
gospodarczej zaniechania niedozwolonych<br />
działań, naprawienia wyrządzonej<br />
szkody na zasadach ogólnych bądź wydania<br />
bezpodstawnie uzyskanych korzyści.<br />
Przedawnienie roszczeń z tego<br />
tytułu następuje po 3 latach.<br />
W stosunku do detektywów rygory<br />
te zaostrzono dodatkowo w przepisach<br />
karnych, zawartych w ustawie<br />
regulującej ich zawodową działalność.<br />
8<br />
Powiązanie wywiadowni gospodarczych z wywiadem jako państwową (cywilną lub wojskową) służbą specjalną<br />
ilustruje historia lat dwudziestych XX wieku. W początkowym okresie istnienia Republiki Weimarskiej,<br />
w celu ominięcia postanowień traktatu wersalskiego, wywiad niemiecki (Abwehra), prowadził sporą<br />
część akcji szpiegowskiej przeciwko Polsce i nie tylko, właśnie przy wykorzystaniu biur detektywistycznych<br />
i wywiadowni gospodarczych. W Niemczech powstało w tym czasie dużo biur wywiadu gospodarczego.<br />
Najważniejsze z nich – Sonderdienst „Nuntia” prowadziła aktywną działalność wywiadowczą przeciwko<br />
Polsce, zbierając informacje z prasy, publikacje naukowe, dane militarne oraz ekonomiczne. Źródłem<br />
jej finansowania, prócz Abwehry, były koncerny hutnicze i chemiczne, którym dostarczała materiałów<br />
z zakresu wywiadu gospodarczego.<br />
9<br />
DzU z 1993 r., <strong>nr</strong> 47, poz. 211 ze zm.<br />
120 kontrola państwowa
Change language