âKontrola PaÅstwowaâ nr 6/2011 - Najwyższa Izba Kontroli
âKontrola PaÅstwowaâ nr 6/2011 - Najwyższa Izba Kontroli
âKontrola PaÅstwowaâ nr 6/2011 - Najwyższa Izba Kontroli
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
kontrola i audytx<br />
xLech Oniszczenko, Józef Wojnarowski<br />
kład ze względu na uskoki i ścienienia<br />
pokładów i dlatego także zaliczana jest<br />
do strat. W celu ich zmniejszenia dodatkowo<br />
stosowano (lecz w niewielkim<br />
zakresie) również inne systemy eksploatacji<br />
18 , lecz przy istniejącym poziomie<br />
cen węgla – zdaniem spółek – metody<br />
te często okazywały się nieopłacalne.<br />
Przedstawione powyżej mechanizmy<br />
powodowały szybkie zmniejszanie<br />
się wielkości zaewidencjonowanych<br />
zasobów, w tym przemysłowych<br />
i operatywnych. Spadek ten był znacznie<br />
większy, niż wynikałoby z rozmiarów<br />
eksploatacji i strat złożowych.<br />
W literaturze naukowej 19 wskazuje się,<br />
że w latach 1989–2007 nastąpiło wyjątkowo<br />
szybkie obniżenie wielkości<br />
zasobów geologicznych, w tym bilansowych.<br />
Zasoby geologiczne w Górnośląskim<br />
Zagłębiu Węglowym zmniejszyły<br />
się o około 23,9 mld ton (z 75,5 mld ton<br />
do 51,6 mld ton), bilansowe o 23,9 mld<br />
ton (z 57,7 mld ton do 33,8 mld ton),<br />
a przemysłowe o prawie 13 mld ton<br />
(z 16,9 mld ton do 3,9 mld ton). Natomiast<br />
wydobycie węgla w tym czasie<br />
wyniosło zaledwie 2,2 mld ton. Oznacza<br />
to, że wydobyciu jednej tony węgla<br />
odpowiadał wówczas ewidencyjny<br />
ubytek 11 ton zasobów geologicznych<br />
oraz bez mała 6 ton zasobów przemysłowych.<br />
Do spadku wielkości zasobów przemysłowych<br />
w dużym stopniu przyczyniło<br />
się stosowanie kryteriów przemysłowości,<br />
uniemożliwiających w wie lu<br />
wypadkach zaliczanie do nich węgla<br />
w cienkich pokładach (o grubości<br />
1-1,5 m). Udział takich pokładów<br />
w globalnych zasobach przemysłowych<br />
zmniejszył się pomiędzy 1991 r. a 2006 r.<br />
z niespełna 40% do nieco ponad 17% 20 .<br />
Zasoby przemysłowe w pokładach cienkich,<br />
głównie ze względów ekonomicznych,<br />
są eksploatowane w minimalnym<br />
stopniu (w 2006 r. węgiel uzyskany<br />
z ich eksploatacji stanowił zaledwie<br />
3,5% całkowitego wydobycia), chociaż<br />
stanowią aż 35,4% zasobów bilansowych<br />
wszystkich czynnych kopalń.<br />
W opracowaniach naukowych 21 wska-<br />
18<br />
Na przykład ściana o zmiennej długości, krótka ściana (długość mniejsza nawet niż 50 m), chodniki eksploatacyjne<br />
z kombajnem.<br />
19<br />
K. Probierz: Ochrona zasobów kopalin w Polsce doby gospodarki wolnorynkowej, Wydawnictwo Politechniki<br />
Śląskiej, Gliwice 2010, s. 15-17. Zob. także E. J. Sobczyk: Uciążliwość geologiczno-górniczych<br />
warunków eksploatacji węgla kamiennego i jej wpływ na gospodarkę złożem, „Studia, Rozprawy, Monografie”,<br />
Wydawnictwo Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków 2009,<br />
s. 78-81; K. Probierz, B. Borówka: Weryfikacja ilościowa i jakościowa zasobów węgla kamiennego w wytypowanych<br />
kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice<br />
2009; W. Blaschke: Problemy określania wielkości zasobów węgla, „Czasopismo Techniczne”, Kraków,<br />
<strong>nr</strong> 130-131/ 2007 (styczeń – czerwiec).<br />
20<br />
E. J. Sobczyk: Uciążliwość geologiczno-górniczych warunków…, op. cit., s. 61.<br />
21<br />
K. Krauze: Eksploatacja cienkich pokładów wyrobiskami ścianowymi wyposażonymi w kompleks kombajnowy<br />
lub strugowy, Szkoła Eksploatacji Podziemnej, 2009, materiały konferencyjne; P. Saługa: Uwarunkowania<br />
ekonomiczne opłacalnej eksploatacji w pokładzie cienkim węgla kamiennego, „Gospodarka<br />
Surowcami Mineralnymi” 2008, tom 24, zeszyt 2/4; M. Jaszczuk, R. Bednarz, J. Kania, R. Płonka: Możliwości<br />
techniczne wybierania kombajnami ścianowymi pokładów węgla w zakresie wysokości od 1,0 do<br />
1,5 metra, Szkoła Eksploatacji Podziemnej, 2009, materiały konferencyjne.<br />
56 kontrola państwowa
Change language