İnklüziv sinifl ərdə əlilliyi olan uşaqların təhsili

10 İnklüziv siniflərdə əlilliyi olan uşaqların təhsili
♦ Gender – əlilliyi olan qızlar sağlam qadın və qızların üzləşdiyi eyni
maneələrlə üzləşirlər, lakin onların sosial həyatdan təcrid olunması
və ailələrindən olan asılılıq bu maneələrin təsirini daha da artırır.
Bir çox göstəricilərə əsasən əlilliyi olan qadın və qızların təhsil,
peşə, maliyyə və sosial uğurları sağlam qadın və əlilliyi olan kişilərlə
müqayisədə daha az olur. 6
Eşitmə əlilliyi olan şəxslər haqqında maariflənmənin zəif olması
nəticəsində onlar cəmiyyət tərəfindən çətin qəbul olunurlar.
Bir çox eşitmə əlilliyi olan uşaqlar ailə daxilində belə tez-tez
özlərini təcridedilmiş hiss edirlər. Əfqanıstanda eşitmə əlilliyi
olan qızlar və qadınlar münasib təhsil müəssisələrinin olmaması
və ailə qurma imkanlarının az olduğuna görə özlərini daha da
əlverişsiz vəziyyətdə hiss edirlər.
Abdul Qaffar (2005) 7
♦ Sosial bacarıqların olmaması – bir çox uşaqlar sosial çətinliklərlə
üzləşirlər. Bu çətinliklər təhsil, inkişaf və iştirakda maneələr yaradaraq
nəticə etibarilə məktəbdən kənarlaşma və xaric olmağa
səbəb ola bilər. Digər çətinliklərə daxildir: digər uşaqlarla əlaqə
qurmaq və oynamaq; ünsiyyət; sosial və mədəni cəhətdən “məqbul”
sayılan yollarla davranmaq; sosial sərhədləri qəbul etməkdə çətinliklər
(bunlardan bəziləri mühit və münasibət maneələri, eləcə də
əlillik məsələlərindən irəli gəlir).
♦ Temperament – bir uşağın dəyişik əhval-ruhiyyəsi və kini varsa,
introvertdirsə, həmyaşıdları (eləcə də valideynləri və müəllimləri)
ilə ünsiyyət qurmağa çətinlik çəkirsə, yeni və dəyişən vəziyyətlərə
uyğunlaşa bilmirsə, diqqəti asanlıqla yayınırsa, diqqətsizdirsə və
bir çox müsbət və mənfi təcrübələrə çox reaksiya verirsə (bu cür
davranış nümunələri mühit və davranış maneələri, eləcə də əlillik
məsələlərindən irəli gəlir).
♦ İlk nəsil təcrübəsi – ailədə uşaq ilk dəfə məktəbə gedirsə tədrisdə
üzləşə biləcəyi maneələrin qarşısını almaq üçün əlavə dəstək
(dəstək sistemi) tələb oluna bilər
6. Human Rights Watch. (2007) “Women and Girls with Disabilities.” URL: http://www.hrw.org/women/
disabled.html [4 Aug. 2008].
7. Ahuja, A. / Watterdal, T. M. (2006) “EENET Asia Interview: Sign Language Development – An Inclusion
and Rights’ Issue,” in EENET Asia Newsletter No. 2. Jakarta, Indonesia: EENET Asia, pp. 34-35.