İnklüziv sinifl ərdə əlilliyi olan uşaqların təhsili

70 İnklüziv siniflərdə əlilliyi olan uşaqların təhsili
DÇHS-nin müsbət tərəfləri
DÇHS–li uşaqlar çox vaxt yaradıcı və maraqlı idealı olur. Təşəbbüskar olduqları
və yüksək aktivlik nümaiş etdikləri üçün onlar digər insanların çətinlik
çəkdiyi tapşırıqların öhdəsindən tez-tez qələ bilirlər. Bəzi yüksək
səviyyəli biznes və siyasi liderlər DÇHS-ə malikdirlər.
Erkən müdaxilə 68
DÇHS-li uşaqların valideyinləri ilə söhbət edəndə məlum oldu ki, onlar uşaqlarının
digərlərdən fərqliliyini erkən yaşlarından hiss ediblər.
Ola bilsin ki, uşaqda köp, yuxu və yə qidalanma problemləri olub. Bəziləri
nitqin və motorikanın inkişafından narahat idilər. Hərdən narahatlıq ilk aylardan,
doğulandan bir neçə ay sonra başlayırdı. Bəzi analar hiss edirdilər
ki, bu hamiləlikləri əvvəlkilərdən fərqli keçir.
Bu sindromu olan uşaqlar böyüdükcə valideynlərinin narahatlığı daha da artır.
Digər uşaqlar dostları ilə rahat oynayarkən, DÇHS-li uşaqlar hirslənə,
diqər uşaqları döyə, tənha oynaya, diqər uşaqların oyunlarını dağıda və
nəzərə çarpacaq narahatlıqlar yarada bilər. Bu balaca uşaqlardan bir çoxunda
saatlarla davam edə biləcək kin və isteriya olur.
Bağçada olanda valideynlər öz uşaqlarının sosial inkişafı, digər uşaqlarla ünsiyyətin
olmaması kimi problemlərdən tez-tez narahat olurlar. Bəziləri, xüsusən
qızlar fiziki aktivlik göstərmirlər, lakin çox danışırlar.
Uşaqlar nə qədərdə ki, balacadırlar (məktəbəqədər yaş) valideynlər onlara
necə kömək edə biləcəklərini bilmirlər. Bu yaşlarda bəzi uşaqların enerjisi
valideyn və ya müəllimlər tərəfindən düzgün yönəldilərsə tez inkişaf edirlər,
bəziləri sakitləşir (narahatlıqlarını itirirlər) və digər uşaqların səviyyəsinə
çatırlar. Bəziləri üçün isə evdə və məktəbdə ehtiyaclar artdıqca, bu
simptomlar güclənir və yaş artdıqca daha aydın hiss edirlər.
68. Lommelegen. (2007) “Hva er ADHD” (What is ADHD) page on URL: http://www.
lommelegen.no/php/art.php?id=322943 [13 Apr. 2008].