İnklüziv sinifl ərdə əlilliyi olan uşaqların təhsili

72 İnklüziv siniflərdə əlilliyi olan uşaqların təhsili
Autistik spektr pozuntusu (ASP)
Autistik spektr pozuntusu (ASP) termini özündə autizm, Asperger sindromu
(yüksək funksional autism kimi tanınan), autism pozuntusu və klassik autizm
(Kanner autizmi kimi tanınan) terminlərini birləşdirir. Bu paraqrafdaki
məlumatlar autism və Asperger sindromunu əhatə edir.
Autustik spektr pozuntusu olan uşaqlar (və böyüklər) şəkil 1-də göstərildiyi
kimi üç əsas sahələrdə çətinlik çəkirlər. Ancaq bu üç pozuntunun təzahür
formaları müxtəlif uşaqlarda çox fərqli olacaq.
Şəkil 1: Pozuntu triadası – Autizm Spektr Pozuntusu
Sosial anlama və davranış
Çətinliklər:
• Müxtəlif münasibətlərin
əlaqə və sərhədlərini başa
düşmə
• Günün struktursuz
hissələrini idarə etmək
• Birgə işləmək
• Tanımadıqları vəziyyətləri,
məkanları, insanlarını
anlamaq
• Özlərini anlamaq
• Nəticə və təsiri anlamaq
Sosial ünsiyyət
Verbal və qeyri-verbal
məlumatı anlamaqda və
əlaqələndirməkdə çətinlik
Çətinliklər:
• İstehza, zarafat və
sarkazm
• Dilin sosial istifadəsi
• Hərfi izah
• Bədən dili, üz ifadəsi və
jestlər
• 5 hissi fərqli duymaq;
müəyyən səslərə hiper
həssaslığın dərəcəsi fiziki
ağrıya səbəb ola bilər
Düşünməkdə və təssəvür
etməkdə çətinlik
• Gündəlik həyatda
dəyişiklərin öhdəsindən
gəlmək
• Zaman anlayışı
• Şəfqət
• Ümumilləşdirmə