İnklüziv sinifl ərdə əlilliyi olan uşaqların təhsili

32 İnklüziv siniflərdə əlilliyi olan uşaqların təhsili
Nitq (Şifahi Ünsiyyət)
Nitq bir çox zəif, yüngül, yüngül/ağır eşitməsi olar uşaqlar tərəfindən 1-ci
və ağır eşitmə qabiliyyəti olan uşaqlar tərəfindən 2-ci ana dili kimi istifadə
olunur (əgər varsa). Eşitmə qüsurlu uşaqlara danışmağı öyrənmək məcbur
edilməməlidir. Bir çox məktəblərdə eşitmə qüsurlu uşaqlar danışmağı (və
oxumağı) öyrənmək üçün uzun saatlar sərf etdikləri üçün digər fənlərə az
diqqət yetirirlər. Bu, uşaqlar təhsil, inkişaf və iştirakda maneələri aradan
qaldırmayacaq, əksinə yaradacaq. Ona görə artıq bu yanaşma yararlı qəbul
edilə bilməz. Biz yadda saxlamalıyıq ki, eşitmə pozuntusu olan uşaq heç
vaxt aydın danışa bilməyəcək. Çünki o, digər insanların söylədikləri sözləri
eşidə və təqlid edə bilməz.
Dodaqdan oxu
Dodaqdan oxu “sözün səsini görmək”, dodaq və dilin hərəkətlərini görmək
deməkdir. Üz ifadələri və bədən dili dodaqdan oxuyucu üçün ipuculardır.
Bir uşağa, xüsusilə də eşitməmiş bir adama dodaq oxumasını öyrənmək çətindir.
Əgər uşağın eşitmə qabiliyyəti varsa və o, işarə və sözlərdən istifadə
edirsə, bu ona dodaq oxumasını öyrənməyə kömək edəcək. Bir çox sözlər
düzgün eşidilməyəcək və işarələr və dodaqdan oxuma uşağa nə deyildiyini
anlamağa kömək edəcək.
Səs və eşitmə itkisi
Səsin həcmi səsin yüksəkliyi və ya intensivliyi (desibellər, dB) və tezliyi və
ya ucalığı ilə ölçülür (Hertz, Hz adlı vahidlərlə ölçülür). Eşitmə pozuntusu
bir ya da hər iki qulaqda ola bilər. Eşitmə pozuntusu əsasən insanın nitqlə
bağlı intensivliyi və ya tezliyi necə yaxşı eşitməsindən asılı olaraq zəif,
yüngül/ağır və ya dərin xarakterizə edilir. 90 desibeldən (dB) çox olan
eşitmə itkisi olan uşaqlar və böyüklər əsasən kar hesab olunurlar.