GIÁO TRÌNH HÓA HỌC CÁC NGUYÊN TỐ KHÔNG CHUYỂN TIẾP VÀ CHUYỂN TIẾP - NGUYỄN HỮU KHÁNH HƯNG, HUỲNH THỊ KIỀU XUÂN

Ví dụ: Cl
2
+ 2FeCl
2
→ 2FeCl
3
• Phản ứng tự oxi hóa-khử hay phản ứng dị phân là phản ứng oxi hóa-khử nội phân tử giữa các
nguyên tử của cùng một loại nguyên tố nằm trong cùng một chất.
Ví dụ: Cl–Cl + H
2
O → HClO + HCl
• Phản ứng oxi hóa-khử nội phân tử là phản ứng oxi hóa-khử nội phân tử giữa các nguyên tử của các
nguyên tố khác nhau nằm trong cùng một chất.
Ví dụ: HgO → Hg + ½O
2
Bảng 2.1 Phân loại và đặc trưng của các loại phản ứng oxi hóa-khử
Loại phản ứng Đặc trưng của phản ứng oxi hóa-khử Ví dụ
Oxi hóa-khử thông
thường
Giữa các nguyên tử nằm trong các chất
khác nhau
Cl
2
+ 2FeCl
2
→ 2FeCl
3
Tự oxi hóa-khử (phản ứng
dị phân)
Giữa các nguyên tử của cùng một loại
nguyên tố nằm trong cùng một chất
Cl–Cl + H
2
O → HClO + HCl
Oxi hóa-khử nội phân tử
Giữa các nguyên tử của các nguyên tố
khác nhau nằm trong cùng một chất
HgO → Hg + ½O
2
2.2. Khả năng phản ứng
2.2.1. Nhiệt động lực học của phản ứng
1. Các giá trị nhiệt động lực học ΔH, ΔS và ΔG chỉ cho biết chiều và cân bằng của phản ứng:
• Phản ứng xảy ra theo chiều thuận hay nghịch?
• Hiệu suất của phản ứng là bao nhiêu?
2. Song các giá trị nhiệt động lực học lại không cho biết vận tốc và cơ chế của phản ứng:
• Không cho biết phản ứng xảy ra nhanh hay chậm!
• Không cho biết các giai đoạn của quá trình phản ứng!
3. Các khảo sát thực nghiệm về động học sẽ trả lời hai câu hỏi trên.
4. Xét phản ứng: aA + bB ⇌ cC + dD (2.1)
Giá trị ΔG ΔH ΔS
< 0 Xảy ra theo chiều thuận Tỏa nhiệt Giảm số mol khí
= 0 Đạt cân bằng Không Số mol khí không đổi
> 0 Xảy ra theo chiều nghịch Thu nhiệt Tăng số mol khí
5. Về mặt nhiệt động lực học, một phản ứng có:
ΔG = ΔH – TΔS (2.2)
31