GIÁO TRÌNH HÓA HỌC CÁC NGUYÊN TỐ KHÔNG CHUYỂN TIẾP VÀ CHUYỂN TIẾP - NGUYỄN HỮU KHÁNH HƯNG, HUỲNH THỊ KIỀU XUÂN

Chương 6.
Đại cương về hóa học của các nguyên tố s và p
6.1. Cấu trúc nguyên tử và đặc điểm liên kết
1. Các nguyên tố không chuyển tiếp có các vân đạo hóa trị ns và np ở lớp vỏ ngoài cùng.
2. Số điện tử hóa trị của các nguyên tố nằm trong cùng một phân nhóm bằng số thứ tự của phân nhóm.
Phân nhóm 1A 2A 3A 4A
Cấu trúc điện tử
ns 1 np 0 ns 2 np 0 ns 2 np 1 ns 2 np 2
↑ ↓↑ ↓↑ ↑ ↓↑ ↑ ↑
Xu hướng tạo liên kết:
bằng: điện tử độc thân và vân đạo
trống (nhận)
điện tử độc thân
Nguyên tố Sớm Đặc biệt
Phân nhóm 5A 6A 7A 8A
Cấu trúc điện tử
ns 2 np 3 ns 2 np 4 ns 2 np 5 ns 2 np 6
↓↑ ↑ ↑ ↑ ↓↑ ↓↑ ↑ ↑ ↓↑ ↓↑ ↓↑ ↑ ↓↑ ↓↑ ↓↑ ↓↑
Xu hướng tạo liên kết:
bằng: điện tử độc thân và đôi điện
tử tự do (cho)
đôi điện tử tự do
Nguyên tố Muộn Khí hiếm
3. Các nguyên tố sớm là các nguyên tố có độ âm điện thấp với lượng điện tử hóa trị chưa đạt hay vừa
đạt đến trạng thái bán bão hòa.
4. Vì vậy, các nguyên tố sớm có xu hướng:
• Cho các điện tử hóa trị để có số oxi hóa dương
• Nhận các đôi điện tử vào các vân đạo còn trống
5. Các nguyên tố muộn là các nguyên tố có độ âm điện cao với lượng điện tử hóa trị đạt quá trạng thái
bán bão hòa.
6. Vì vậy, các nguyên tố muộn có xu hướng:
• Nhận các điện tử hóa trị để có số oxi hóa âm
• Cho các đôi điện tử tự do
7. Các nguyên tố ở chu kỳ 2 chỉ có 4 vân đạo hóa trị nên thể hiện tính sớm và muộn rất rõ ràng.
8. Các nguyên tố từ chu kỳ 3 trở đi có thể sử dụng vân đạo nd làm vân đạo hóa trị. Vì vậy, các nguyên tố
muộn ở chu kỳ ≥ 3 có nhiều hơn 4 điện tử mà vẫn có thể mang đặc tính liên kết của các nguyên tố
sớm là nhận đôi điện tử tự do vào vân đạo d.
9. Các nguyên tố thuộc chu kỳ 2 có bán kính nhỏ nên các vân đạo p của nguyên tử trung tâm và ligand
xen phủ được với nhau và tạo thành liên kết π
p–p
bền.
10. Các nguyên tố thuộc chu kỳ 3 trở lên có bán kính lớn nên xen phủ bền tồn tại:
83