GIÁO TRÌNH HÓA HỌC CÁC NGUYÊN TỐ KHÔNG CHUYỂN TIẾP VÀ CHUYỂN TIẾP - NGUYỄN HỮU KHÁNH HƯNG, HUỲNH THỊ KIỀU XUÂN

Ví dụ:
BCl
3
+ 3H
2
O → H
3
BO
3
+ 3HCl
SiF
4
+ 4H
2
O → H
4
SiO
4
+ 4HF
TiCl
4
+ 4H
2
O → H
4
TiO
4
+ 4HCl
6. Năng lượng tỏa ra do sự tạo thành các sản phẩm oxihydroxid ít phân ly và sự hydrat hóa ion hydro
(phân ly từ hydracid) khá lớn nên bù được năng lượng cần nhận vào để cắt đứt các liên kết của hợp
chất cộng hóa trị và nước ban đầu.
7. Đối với các hợp chất phức tạp hơn, ví dụ như SF
6
, có thể viết phương trình thủy phân với sản phẩm
giả định là H
6
SO
6
rồi mới dựa vào cấu trúc của chất đã biết để hiệu chỉnh lại sản phẩm cuối cùng là
H
2
SO
4
.
Kết quả: SF + 4H O H SO + 6HF
6 2 2 4
8. Quá trình thủy phân thường đi kèm với quá trình polimer hóa tạo ra các phức đa nhân bằng cách hình
thành các cầu nối –OH–, –O–, –NH
2
–,… với sự tách bớt nước của các oxihydroxid.
9. Ví dụ: Xét phản ứng thủy phân của TiCl
4
:
TiCl
4
+ 4H
2
O → H
4
TiO
4
+ 4HCl
Phản ứng polimer hóa tiếp tục xảy ra với sự tách nước (phản ứng trùng ngưng):
2H
4
TiO
4
→ H
6
TiO
7
+ H
2
O
Mô hình: H
3
O
3
TiOH + HOTiO
3
H
3
→ H
3
O
3
Ti–O–TiO
3
H
3
+ H
2
O
Phản ứng polimer hóa này thường diễn ra càng nhanh khi nhiệt độ polimer hóa càng cao và càng
nhiều khi thời gian polimer hóa càng dài:
Sản phẩm cuối cùng:
nH
4
TiO
4
→ nTiO
2
.x H
2
O + (n–x)H
2
O
Mô hình:
n/2[H
3
O
3
TiOH + HOTiO
3
H
3
] → nTiO
2
.xH
2
O + (n–x)H
2
O
3.7. Phản ứng trao đổi
1. Phản ứng trao đổi sẽ xảy ra theo chiều tạo thành các chất ít phân ly, bay hơi, ít tan hay ít tan hơn làm
giảm năng lượng của hệ.
2. Chiều của phản ứng kết tủa được xác định theo hằng số cân bằng K của phản ứng.
3. Hằng số cân bằng K của phản ứng kết tủa được tính từ tích số tan T của chất ít tan.
52