GIÁO TRÌNH HÓA HỌC CÁC NGUYÊN TỐ KHÔNG CHUYỂN TIẾP VÀ CHUYỂN TIẾP - NGUYỄN HỮU KHÁNH HƯNG, HUỲNH THỊ KIỀU XUÂN

3.5.3. Cường độ acid-baz của các dẫn xuất và muối từ các oxihydroxid
1. Việc suy đoán tính acid-baz của các dẫn xuất và muối từ các oxihydroxid cũng dựa trên 2 giả định ban
đầu như đối với trường hợp của hydracid trong Mục 4.4.2.
a Tổng đại số tính acid-baz của các tác chất = Tổng đại số tính acid-baz của các sản phẩm
b Tính acid-baz của chất không thay đổi khi thêm hay bớt nước nếu sự biến đổi cấu trúc của chất do sự
thêm–bớt nước này không ảnh hưởng đến tính acid-baz.
a. Cường độ acid-baz của các dẫn xuất từ các oxihydroxid
1. Xét phản ứng: SO
2
Cl
2
+ 2H
2
O → H
2
SO
4
+ 2HCl
2. SO
2
Cl
2
khi thủy phân tạo thành 2 acid H
2
SO
4
và HCl nên có tính acid mạnh hơn SO
3
.
3. Tổng quát, có thể suy đoán tính acid-baz theo định nghĩa Bronsted của các dẫn xuất của oxihydroxid
từ tính acid-baz của các sản phẩm được hình thành khi thủy phân dẫn xuất đó tương tự như đối với
hydracid.
b. Cường độ acid-baz của các muối từ các oxihydroxid
1. Tổng quát, có thể suy đoán tính acid-baz theo định nghĩa Bronsted của các muối từ phép cộng đại số
tính acid-baz của các acid và baz tạo thành muối như với hydracid.
2. Ví dụ: (NH
4
)
2
SO
4
tạo thành từ acid mạnh H
2
SO
4
và baz yếu NH
4
OH sẽ có tính acid yếu.
Bảng 3.9 Mối liên hệ giữa tính acid-baz của muối với các acid-baz hợp thành
Chất
Tính chất và cường độ acid-baz
Tác chất acid Mạnh A Mạnh A Yếu a Yếu a
Tác chất baz Yếu b Mạnh B Mạnh B Yếu b
Sản phẩm muối Acid yếu a Trung tính Tt Baz yếu b Lưỡng tính Lt
3.5.4. Phản ứng trung hòa
1. Phản ứng trung hòa sẽ xảy ra theo chiều:
Các acid-baz mạnh hơn → Các acid-baz yếu hơn
2. Phản ứng trung hòa xảy ra càng hoàn toàn khi cường độ của các acid-baz càng mạnh.
3. Trong nước, các acid rất mạnh sẽ phân ly cho ion H O + (thường được viết đơn giản là H + ) nên acid đó
3
sẽ có độ mạnh tối đa bằng độ mạnh của ion H + .
4. Tương tự, các baz rất mạnh sẽ phân ly cho ion OH – nên baz đó sẽ có độ mạnh tối đa bằng với độ
mạnh của ion OH – . Ví dụ như O 2– trong nước cộng H O tạo thành 2 OH – .
2
5. Hiệu ứng này được gọi là hiệu ứng san bằng cường độ acid-baz của nước.
6. Có thể dự đoán gần đúng độ mạnh của các chức acid của một oxihydroxid MO (OH) đa chức có cấu
a b
trúc tứ diện với tất cả các H đều liên kết với O theo 2 công thức sau:
pK = 7 – 5a
pK = pK + 5i
1 1+i 1
47