GIÁO TRÌNH HÓA HỌC CÁC NGUYÊN TỐ KHÔNG CHUYỂN TIẾP VÀ CHUYỂN TIẾP - NGUYỄN HỮU KHÁNH HƯNG, HUỲNH THỊ KIỀU XUÂN

2Na3PO4 + 3H2CO3 → 2H 3 PO 4 + 3Na 2 CO 3
Giải:
Theo giản đồ pKa, khi điều chế H PO thì sản phẩm trung hòa của acid H CO phải là và/hay nên
3 4 2 3
phản ứng trên xảy ra không hoàn toàn vì vùng pH tồn tại của H PO < 4,12 và của HCO - 3 > 4,35 (hay
3 4
CO - 3 > 8,32) không giao nhau.
Ví dụ 2: Tính K và xác định khả năng phản ứng hoàn toàn của phản ứng tạo H 2 PO 4 - :
CO 3 2- + 2H 3 PO 4 → 2H 2 PO 4 - + H 2 CO 3
Giải:
Nếu xem phản ứng là hoàn toàn khi nồng độ của sản phẩm [Sp] ít nhất lớn gấp 100 lần nồng độ của
tác chất [Tc]: [Sp] ≥ 10 2 [Tc]
nghĩa là khi:
hay muốn phản ứng trên xảy ra hoàn toàn thì phải có K ≥ K* = 10 6 .
Phản ứng trên có K = 10 12,43 > K* = 10 6 nên xảy ra hoàn toàn.
Ví dụ 3: Tính K và xác định khả năng phản ứng hoàn toàn của phản ứng tạo HPO 2- 4 :
CO 2- 3 + H 3 PO 4 → HPO 2- 4 + H 2 CO 3
Giải:
Nếu xem phản ứng là hoàn toàn khi nồng độ của sản phẩm [Sp] ít nhất lớn gấp 100 lần nồng độ của
tác chất [Tc]: [Sp] ≥ 10 2 [Tc]
nghĩa là khi:
hay muốn phản ứng trên xảy ra hoàn toàn thì phải có K ≥ K* = 10 4
Phản ứng trên có K = 10 7,34 > K* = 10 4 nên xảy ra hoàn toàn.
49