GIÁO TRÌNH HÓA HỌC CÁC NGUYÊN TỐ KHÔNG CHUYỂN TIẾP VÀ CHUYỂN TIẾP - NGUYỄN HỮU KHÁNH HƯNG, HUỲNH THỊ KIỀU XUÂN

. Nếu trong một tác chất có sự thay đổi số oxi hóa của nhiều nguyên tố thì phải tính tổng số điện tử
trao đổi của tác chất đó.
11. Cộng hai bán phương trình phản ứng để có phương trình ion tổng.
12. Thêm các ion trơ để có phương trình phân tử. Thêm nước khi cần thiết.
Ví dụ: Hãy hoàn thành phương trình phản ứng sau:
KMnO
4
+ H
2
O
2
+ H
2
SO
4
→
+7 1 +6
1. Xác định số oxi hóa của các nguyên tử:KMnO 4 ,H 2 O 2 vàH 2 SO 4
2. Xác định phân nhóm và chu kỳ của các nguyên tử:
• Mn thuộc phân nhóm 7B, chu kỳ 4
• O thuộc phân nhóm 6A, chu kỳ 2
3. Từ đó suy ra tính oxi hóa-khử của các tác chất:
• Mn thuộc phân nhóm 7B mà có số oxi hóa +7 là số oxi hóa dương cao nhất nên chỉ có tính oxi hóa.
• O thuộc phân nhóm 6A mà có số oxi hóa trung gian –1 sẽ không bền theo quy tắc:
Số oxi hóa thông thường = Số nhóm – 2n n = 0 → 4
nên có cả tính oxi hóa khi về O 2– lẫn tính khử khi về O
2
.
4. Xác định tính acid-baz, tạo phức, kết tủa,… của các tiểu phân:
• KMnO
4
là muối trung tính của acid mạnh HMnO
4
và baz mạnh KOH.
• H
2
O
2
là hợp chất cộng hóa trị ít phân ly nên tính acid-baz rất yếu.
• H
2
SO
4
là acid mạnh không có tính oxi hóa-khử ở nồng độ 1M và nhiệt độ phòng.
Các chất trên không phản ứng trung hòa, thủy phân, không tạo kết tủa, phức chất,…
5. Nếu các tác chất có số oxi hóa bền thì phản ứng chỉ đơn thuần là phản ứng trung hòa, thủy phân, tạo
phức, kết tủa,…
• Các tác chất không tạo phản ứng acid-baz.
6. Nếu các tác chất có số oxi hóa không bền thì phản ứng là phản ứng oxi hóa-khử.
• Các tác chất tạo phản ứng oxi hóa-khử do có mặt của chất oxi hóa là MnO
4
–
và chất khử là H2 O
2
.
7. Đồng thời, nếu có các phản ứng tạo phức, kết tủa,… thì các phản ứng phụ này sẽ có ảnh hưởng đến
chiều và cân bằng của phản ứng oxi hóa-khử.
• Các tác chất không phản ứng acid-baz nên không tác động đến phản ứng oxi hóa-khử.
8. Xác định môi trường phản ứng để xác định dạng của sản phẩm:
• Sự hiện diện của H
2
SO
4
khiến cho môi trường có tính acid.
• Trong môi trường acid, MnO
4
–
nhận 5 điện tử về Mn
2+
.
• Trong môi trường acid, H
2
O
2
cho 2 điện tử về O
2
.
• Trong môi trường acid, H + dùng để cân bằng phương trình được lấy từ H + của môi trường, O 2− được
lấy từ H
2
O.
62