Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Introducción<br />
Los fabricant<strong>es</strong> <strong>de</strong> choco<strong>la</strong>te y los usuarios <strong>de</strong><br />
otros productos <strong>de</strong> cacao ti<strong>en</strong><strong>en</strong> sus propios<br />
criterios a <strong>la</strong> hora <strong>de</strong> evaluar <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong>l<br />
sabor. Se han publicado varios procedimi<strong>en</strong>tos<br />
para <strong>la</strong> <strong>de</strong>tección <strong>de</strong> sabor<strong>es</strong> in<strong>de</strong>seados<br />
<strong>es</strong>pecíficos <strong>en</strong> el licor <strong>de</strong>l cacao, tal<strong>es</strong> como el<br />
sabor a humo o a moho, y <strong>la</strong> aci<strong>de</strong>z exc<strong>es</strong>iva<br />
(IOCCC, 1996); una versión r<strong>es</strong>umida <strong>de</strong><br />
<strong>es</strong>tos procedimi<strong>en</strong>tos se incorporó <strong>en</strong> una<br />
edición anterior <strong>de</strong> <strong>la</strong> pr<strong>es</strong><strong>en</strong>te guía (BCCCA,<br />
1996). También exist<strong>en</strong> otros procedimi<strong>en</strong>tos,<br />
publicados tanto por <strong>la</strong> IOCCC (ahora ICA)<br />
como por <strong>la</strong> ISO, para <strong>la</strong> evaluación <strong>de</strong> otros<br />
aspectos <strong>de</strong> <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong>l cacao, por ejemplo<br />
ISO 2451:2014; ISO 2292:1973 y ISO 1114:1977.<br />
En aquel<strong>la</strong> época, sin embargo, había poco<br />
cons<strong>en</strong>so d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>la</strong> industria r<strong>es</strong>pecto a<br />
<strong>la</strong> forma <strong>de</strong> evaluar <strong>la</strong>s distintas notas <strong>de</strong>l<br />
sabor (aparte <strong>de</strong> los sabor<strong>es</strong> in<strong>de</strong>seados),<br />
<strong>de</strong>bido al empleo <strong>de</strong> terminologías distintas<br />
y a <strong>la</strong> variación <strong>en</strong>tre interpretacion<strong>es</strong>.<br />
A<strong>de</strong>más, muchas <strong>de</strong> <strong>es</strong>tas notas aromáticas<br />
se per<strong>de</strong>rían si se emplearan <strong>en</strong> <strong>la</strong> preparación<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s mu<strong>es</strong>tras <strong>la</strong>s condicion<strong>es</strong> <strong>de</strong> tostado a<br />
temperaturas elevadas recom<strong>en</strong>dadas <strong>en</strong> el<br />
método <strong>de</strong> <strong>la</strong> IOCCC.<br />
Durante los últimos 20 años, sin embargo,<br />
se ha producido una mayor s<strong>en</strong>sibilización<br />
r<strong>es</strong>pecto a <strong>de</strong>terminados atributos intrínsecos<br />
<strong>de</strong>l sabor, y se ha reconocido <strong>la</strong> nec<strong>es</strong>idad <strong>de</strong><br />
confirmar <strong>la</strong> aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> sabor<strong>es</strong> <strong>de</strong>fectuosos<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong>s mu<strong>es</strong>tras <strong>de</strong> cacao. Con <strong>es</strong>te fin,<br />
se han e<strong>la</strong>borado numerosas iniciativas<br />
internacional<strong>es</strong> <strong>de</strong>stinadas a id<strong>en</strong>tificar<br />
los sabor<strong>es</strong> más inter<strong>es</strong>ant<strong>es</strong> y a conocer<br />
mejor <strong>la</strong> influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> factor<strong>es</strong> g<strong>en</strong>éticos y<br />
medioambi<strong>en</strong>tal<strong>es</strong> y también <strong>de</strong> <strong>la</strong>s prácticas<br />
<strong>de</strong> post-cosecha. Un compon<strong>en</strong>te importante<br />
<strong>de</strong> <strong>es</strong>tas iniciativas fue <strong>la</strong> e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong><br />
protocolos y terminologías comun<strong>es</strong>; <strong>es</strong>to<br />
permitió <strong>la</strong> realización <strong>de</strong> evaluacion<strong>es</strong><br />
homogéneas <strong>de</strong> sabor por parte <strong>de</strong> distintas<br />
institucion<strong>es</strong> y empr<strong>es</strong>as. Los protocolos<br />
pr<strong>es</strong><strong>en</strong>tados <strong>en</strong> <strong>es</strong>ta sección han sido<br />
e<strong>la</strong>borados por los socios <strong>de</strong> <strong>es</strong>tas iniciativas,<br />
tanto <strong>en</strong> <strong>la</strong> industria <strong>de</strong>l cacao como <strong>en</strong><br />
institucion<strong>es</strong> <strong>de</strong> inv<strong>es</strong>tigación. Ti<strong>en</strong><strong>en</strong> como<br />
objetivo permitir <strong>la</strong> evaluación <strong>de</strong>l sabor<br />
utilizando equipos <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorio básicos o a<br />
pequeña <strong>es</strong>ca<strong>la</strong>. También se ofrec<strong>en</strong> directric<strong>es</strong><br />
sobre los métodos <strong>de</strong> post-cosecha más<br />
a<strong>de</strong>cuados cuando sólo se dispone <strong>de</strong> una<br />
cantidad limitada <strong>de</strong> granos fr<strong>es</strong>cos <strong>de</strong> cacao,<br />
como por ejemplo <strong>en</strong> los programas <strong>de</strong> mejora<br />
vegetal y otras activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> inv<strong>es</strong>tigación y<br />
<strong>de</strong>sarrollo, junto con recom<strong>en</strong>dacion<strong>es</strong> sobre <strong>la</strong><br />
formación <strong>de</strong> panel<strong>es</strong> <strong>de</strong> cata.<br />
Estos protocolos han sido adoptados por<br />
dos iniciativas internacional<strong>es</strong>: el programa<br />
Cocoa of Excell<strong>en</strong>ce (CoEx) (http://www.<br />
cocoaofexcell<strong>en</strong>ce.org/) y <strong>la</strong> iniciativa<br />
Heirloom <strong>Cacao</strong> Pr<strong>es</strong>ervation (HCP) (http://<br />
www.finechoco<strong>la</strong>teindustry.org/hcp), al<br />
r<strong>es</strong>ultar idóneos para su empleo <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />
pequeñas mu<strong>es</strong>tras <strong>de</strong> cacao <strong>en</strong> grano (3 kg)<br />
remitidas para su evaluación. Los protocolos<br />
también podrían ser adoptados para <strong>la</strong><br />
evaluación <strong>de</strong> <strong>la</strong> calidad organoléptica con<br />
fin<strong>es</strong> inv<strong>es</strong>tigativos, <strong>en</strong> gran<strong>de</strong>s explotacion<strong>es</strong><br />
y cooperativas, oficinas gubernam<strong>en</strong>tal<strong>es</strong>,<br />
institutos <strong>de</strong> inv<strong>es</strong>tigación <strong>en</strong> país<strong>es</strong><br />
productor<strong>es</strong> y, por supu<strong>es</strong>to, <strong>en</strong> empr<strong>es</strong>as<br />
fabricant<strong>es</strong>.<br />
78