Euskal Literatura IV

More documents

Recommendations

Info

Zeanuri'n bertan osatu zituen len-ikasketak, eta gero gaztetan bost urtez Miren Biotzaren Semeak Balmaseda'n daukaten ikastetxean eman zituen beste bost urte ikasten. Ementxe ikasi zuen baita, N. Kcrtazar'ek dioskunez, gero eliz-izlari bezela gaiñak artuta nabari izan ondoren, Kobrezes (Santander)'eko lekaide trapatarren komentuan sartu zanak. Gizon legez zintzoa zan Etxezarraga, buruz argia ta edozeiñi laguntzeko beti gertu zegoena. Ezkonduta bizi izan zan Zeanuri'n bertan, baiña emaztea il zitzaion eta gerra ostean batez ere aiderrai ibilki, oiñaze-ogia iruntsi bearra izan zuen. Bigarrenez ezkondu zan Iruña'n, 1943-4-26'an, Laurenti Donearen elizan. Osasunez beti ere meko samarra izan zitzaigun. Arjentina'ra jo zuen azkenez, eta an Rawson'en bizi izan zan bere arreba ta lobarekin luzaro, 1969-3-25'an ludi au utzirik. Etzuen seme-alabarik euki. EUSKAL LANA.—Naiko ikasia zan «Zidorra». Nun-nai dituzu onuragarri umetako ikasi ta asimasiak komentuetan artutakoak baitik bat, naiz-ta gaur azken-orduko askori zital ta galgarri begitandu. Ikas-arloan zebillelarik ere, etzuen askok legez aiztu basetxeko suete epelean xurgatu zuen asabengandiko izkera eztia. Biziak uts-eman ez zion artean, nainon aurkitu, euskera zizun mintzabide arrunta, egunerokoa. Ez au bakarrik, idazkortzari ere aspertu barik eragin zion, ainbat euskal orrita lanak agert-erazirik. Zornotza'ko «Jaungoiko-Zale»-n, «Ekin»-en eta «Karmengo Argia»-n eta Bilbao'ko «Euzkadi»-n eta «Euzkerea»-n eta «Arrati'ko Deya»-n idatzi zuen batez ere. Itz-lauzko lan artean ba-ditu olerki arin politak. «Euzkerea»-n poesi-landarak eman zizkigun bereziki. Txit garbi, errikoi ta mamitsu da, ta merezi mkete auek ere sorta baten bildumatzea. Irakur «Umetxubai lagundu» dteritzan neurtitza osatuten duten aapaldiok: Ikusi dot nik ume txiki bat iturri baten onduan, 105
lupetz utzezko andapara bat egiten zelan eguan. Eskubak loirik, jantzija busti, oñak eukozan zikiñak. LHe gorritxu ain gaste zanen zelango ete ametsak? Errukiturik umetxubagaz itandu neutson esaten: —Aingerutxuba, erantzun eizu, zer zuaz emen egiten?... —Gura dot urok jagi dadixan mendi orrexen ganera, andik duazan ain leor dagon bixi nazan «Aranera». —Ain leorra dan aran orretan zelako ura nai dozu? —Jaun zerukuak biar dau edan, gauza danak egin baitu. Ikusi dodaz neure aititen begiko negar-malkuak, gixonak ziralako etorri kenduten gure pozuak. Mendija bera bidalduko dot indartsu errekatxuba, argituten dan neure aititen ain arpegi tximurtuba... Sortuko dira pitxi zuri ta.., larrosa gorri-gorriak, euren erdijan kurutz-gintzako elorritxu orlegijak. (Ikus S. Onaindia, MEOE, 1954, 741 orr.; N. Kortazar, Cien escritores vascos, 1966, 37 orr.; H. V. B., BAP, 1968, 2'garrena, 262 orr.; Auñamendi, <strong>Literatura</strong>, III, 475 orr.; Jon Bilbao, Eusko Bibliografia, III, 277 orr.). 106
Page 4 and 5:
A U R R I T Z LENENGOAREN ITZALA.
Page 6 and 7:
akoitzak bere kontzientzia beatu ta
Page 8 and 9:
lean ageri zan: abandotarraren ikas
Page 10:
alaturik. Irakur bitza lan ortan mu
Page 14 and 15:
LABURPEN Aldapa igo nairik aalak eg
Page 16 and 17:
1.—EUSTAKIO LARRABEITI TA TRABUDU
Page 18 and 19:
orren mendu ta izakera bereziari eu
Page 20 and 21:
kuntza gure gogoaren izpillu, barru
Page 22 and 23:
7) Argi Donea (Zornotza, 1933 ta 19
Page 24 and 25:
Eguzkitza'ren esku-idatzi danak ema
Page 26 and 27:
Onek, eta M. Zarate'k ondoren, Aita
Page 28 and 29:
ta arratsaldean omenduaren «Aitona
Page 30 and 31:
4) «Argia» asterokoa (Donostia, 1
Page 32 and 33:
aundi izatera jaso zuen Euskalerria
Page 34 and 35:
zan luzaro. Zillegizti ta Eskugoan
Page 36 and 37:
Setari emanez, orren gandu artekoa
Page 38 and 39:
ere nebatxua maitakiro artu leban;
Page 40 and 41:
guztiak ezarri ez dioten aiñako in
Page 42 and 43:
1945'ra Altzo'n egon zan buru, ta 1
Page 44 and 45:
— «Ludi ontan onurarik geien ate
Page 46 and 47:
Ikastetxe nagusietan ikasia izan ez
Page 48 and 49:
ainbat lan eder. Idatz-izkerak, gei
Page 50 and 51:
joan-etorrietan, Gernika'n sarri ta
Page 52 and 53: su'ren etxean. 19 orr. Erderaz lan
Page 54 and 55: Jainkoaren deiari leial erantzunik,
Page 56 and 57: Iruña'ko «Zeruko Argiak» eman zu
Page 58 and 59: irakurten gendunon artean. Bizkaia'
Page 60 and 61: eta bestea Eusko Ikaskuntzak; eliz
Page 62 and 63: Idazlanik asko dauzka oindio, argit
Page 64 and 65: Gaztetatik esku artean erabilli dit
Page 66 and 67: adu lan ederrik —Lekeitio'ko erri
Page 68 and 69: az, eta makiñatxu bat auzi ebatzia
Page 70 and 71: — Gizon mota bik baño ezin ukatu
Page 72 and 73: «Biotza Abeslari» ta «Lili-Txing
Page 74 and 75: 17.—ZEFERIN XEMEIN LANBARRI (1885
Page 76 and 77: at egiten, ango artzain eta euzkeld
Page 78 and 79: ikasi Cervera (Kataluiña)'n egin z
Page 80 and 81: 3) Los adversarios de la Libertad V
Page 82 and 83: duratsuki zaindu, eta Amerika'n, gi
Page 84 and 85: 20.—JUAN MARTIN PERTIKA EZEIZABAR
Page 86 and 87: igazi edo pasau yataz atsegiñez. Z
Page 88 and 89: zitzaion? Biotza ozmindu ta euskera
Page 90 and 91: eta itz lauz, prosaz. Baiña neurti
Page 92 and 93: Perretxikoa eta barea (1959, I, 217
Page 94 and 95: EUSKALTZALE.—Maite-maite zuen ber
Page 96 and 97: oan, bere lepoz au ere, euzko ikast
Page 98 and 99: ta Ormaetxe, Bernagoiti'koa; amaren
Page 100 and 101: OLERKARI.—Naizta berez jardunaldi
Page 104 and 105: 27.—BERNARDO MARIA GARRO BASTERRE
Page 106 and 107: ta Otxolua ere sortzetiko min ezin
Page 108 and 109: 11) Lau Ebanjelioak. Goma kardenala
Page 110 and 111: 28.—ALEJANDRO LARRAKOETXEA AGIRRE
Page 112 and 113: Canonici) itzulpena, Kalaorra'n buk
Page 114 and 115: Igiriñao'k, Aldamin'ek eta Legoald
Page 116 and 117: ematera iritxi zan. Ondoren Kuba'n
Page 118 and 119: ere lanik asko azaldu zituen arren.
Page 120 and 121: Berrogei ta amasei urte zituela, Be
Page 122 and 123: IDAZLE.—Gaztetatik idazle. «El c
Page 124 and 125: egiteko erreztasun au berezkoa doda
Page 126 and 127: u bezela. 1932'garreneko zemenditik
Page 128 and 129: 35.—KEPA ENBEITA ERRENTERIA (1878
Page 130 and 131: Etzan zar oraindik, baiña au ere,
Page 132 and 133: 1) Enbeita oleskaria (Zarautz, 1966
Page 134 and 135: erdeHiburuetara ez euskaldunetara,
Page 136 and 137: 37.—ROBUSTIANO ORTUZAR LEGARRETA
Page 138 and 139: BIZITZ-ZEAZTASUNAK.—Nabamiz, Bizk
Page 140 and 141: eneko otoitzak-eta euzkeraltzen asi
Page 142 and 143: 39.—ESTEPAN URKIAGA BASARAT2, «L
Page 144 and 145: azko ta latinezko klasikoak euskera
Page 146 and 147: orren antzeko beste baten utzi zizk
Page 148 and 149: i eletan ateratzea. «Arrats-beran
Page 150 and 151: ahapaldi bakoitza pitxia, neurtitz
Page 152 and 153:
geiago darabiltza; sentipen-giroa,
Page 154 and 155:
«Aintzak zabal ditu esku argituak
Page 156 and 157:
—Karmelo'ko Ama Birjiñea'ren Oñ
Page 158 and 159:
—Segur Jaunac escribitu duan Comu
Page 160:
G i pu z koa 1910-1935 «Zortzigarr
Page 163 and 164:
Gipuzkoa'n danetik dauzkagu garai o
Page 165 and 166:
Gizaseme xalo, ikasi ta aitua —pr
Page 167 and 168:
Aitor dugunez, aski idatzi zuen. Ne
Page 169 and 170:
Gernikan aritz cri beti da altxako,
Page 171 and 172:
keraren onerako. Iker-lan edo konda
Page 173 and 174:
Vasco», 1964-2-14'an; J. Artetxe,
Page 175 and 176:
5.—JOSE EIZAGIRRE AIESTARAN (1881
Page 177 and 178:
6.—MIKEL URRETA ETXEBESTE (1881-1
Page 179 and 180:
7.—JOSE ANTONIO IRAZUSTA MUÑOA (
Page 181 and 182:
gure erritarren izaerak, zenbait er
Page 183 and 184:
erri euskera utsa besterik yakin ez
Page 185 and 186:
Aita il zitzaionetik ezbearrak joa
Page 187 and 188:
tatu ziotenean, Eibar'ko neska-muti
Page 189 and 190:
Praille on eta lege-zalea izan zan
Page 191 and 192:
ezpadizkiegu, laster lasaitu, okert
Page 193 and 194:
ere telefon-deitegia. Aurrerapen ar
Page 195 and 196:
6) Telefonoaren sortze eta aurrerap
Page 197 and 198:
Senar t'emazte biak ordiak baldin b
Page 199 and 200:
kak egiteko ta abar. Andre Mari ele
Page 201 and 202:
a Ernani'n ospatu ziran euskal jale
Page 203 and 204:
4) Aita Iñazio Deunaren Bederatziu
Page 205 and 206:
dan urpontzi izugarri ori?... Euska
Page 207 and 208:
Bere zartzaroan argitaldu zuen: Apo
Page 209 and 210:
12-25'an, Jainkoari eman zion bere
Page 211 and 212:
«Onek esan nai du —dio Bordari'k
Page 213 and 214:
KOPLA IDAZLE.—Ludiko literatura o
Page 215 and 216:
zionez, «nere eresi-ikasketen amai
Page 217 and 218:
ezta zugana oraindik eldu girñen a
Page 219 and 220:
tzia'n zegoelarik ere, lan eta lan
Page 221 and 222:
25.—NIKOLAS ORMAETXEA PELLEJERO (
Page 223 and 224:
az idazten ekin zionean. Bilbotar e
Page 225 and 226:
Irakur oraln L. Mitxelena'k Orixe'r
Page 227 and 228:
eresi euskerazturik, eta prosazko
Page 229 and 230:
laguntasun eta Orixe maisu aundiare
Page 231 and 232:
Orixe'k orrela jokatu zuen. Etzan s
Page 233 and 234:
Egilleak itzaurrean: «Au izan dut
Page 235 and 236:
Alare —giza-semeon maltzur-jokatz
Page 237 and 238:
Gogoa, 1950, 9-10, 11 orr., ta 1951
Page 239 and 240:
Bera zan langille bakana, apartekua
Page 241 and 242:
29.—MARTIN OIARTZABAL OIARTZABAL
Page 243 and 244:
4) El Lenguaje vasco (Donosti, 1963
Page 245 and 246:
30.—GABINO MURUA IZAGIRRE (1894-1
Page 247 and 248:
Aldizkariotan idatzi zigun: «Zeruk
Page 249 and 250:
«Euzko Deya»-n, «RIEV»-en, «Ya
Page 251 and 252:
34.—JOSE ZUBIMENDI (1898-1939) Ag
Page 253 and 254:
NOLA IDAZTEN ZUEN?—Besteak beste,
Page 255 and 256:
gonak pittin bat goraxeago jaso, ix
Page 257 and 258:
la'n eta Iruña'n eman zituen urte
Page 259 and 260:
las... Eta ez uste izan jendez nola
Page 261 and 262:
Idazle bezela, «Zeruko Argia» sor
Page 263 and 264:
ziran Errenderi'ra, eta «Lanera»
Page 265 and 266:
leta, P. Zabaleta, J. J. Sarasola (
Page 267 and 268:
Billabona'koa. Aitaren ddeko aiton-
Page 269 and 270:
1929'garren urte azkenerantza, bera
Page 271 and 272:
uan, nolako indar bizitasuna eman z
Page 273 and 274:
Eta aritz-adar irabazleari buruz:
Page 275 and 276:
gure olerkaria. Bi zorigaitz auek g
Page 277 and 278:
7) Triptico euskeralogico. La muert
Page 279 and 280:
EUSKAL LANA.—Ederki zekin euskera
Page 281 and 282:
Gure elertiaren aurrerapidean euska
Page 283 and 284:
on ederrik egin dute Euskal-Errian!
Page 285 and 286:
«Kirikiño Saria» ta olakoak, eus
Page 287 and 288:
«Ezpañak dardar, lepo-zañak ler
Page 289 and 290:
»Oia.—Yatorra, gauzak berak daka
Page 291 and 292:
6) Antzerkiak: a) Bi aizpak (Tolosa
Page 293 and 294:
tu zun: zaragi berritan antxiñako
Page 295 and 296:
Onaindia, MEOE, 883 orr.; I. Omaetx
Page 297 and 298:
untz senide guziyak, bat morroi dag
Page 299 and 300:
Gerra aldian eta ostean arat-onat i
Page 301 and 302:
laster-lasterka Donosti'ra eraman z
Page 303 and 304:
ematen ezta alntza ta dirdira berri
Page 305 and 306:
eta gogoetak, ideiak ere bai; ta al
Page 307 and 308:
aritz-adarra; Orixe'k «Arraunketa
Page 309 and 310:
Itaune bat: Jose Altuna musikalaria
Page 311 and 312:
—Jesus'en Biotzaren Jargoitzea (E
Page 313 and 314:
—Erru gabeko Birgiña Amari bere
Page 316 and 317:
LABURPEN IRRIKA TA MIRRIKA.—Au na
Page 318 and 319:
1.—ERRAIMUN OLABIDE KARRERA (1869
Page 320 and 321:
EUSKALDUN BERRI.—Oiartzabal'dar M
Page 322 and 323:
koarenak ikertzeko! Giza-barnea ira
Page 324 and 325:
en yoera eman dio Aita Olabidek. On
Page 326 and 327:
auxe izan da: Olabide'k Azkue'ren I
Page 328 and 329:
da aurrerantzean euskal-aberastasun
Page 330 and 331:
nal bereizia ezarri nairik, beti da
Page 332 and 333:
Deusto'n eta Salamanka'n ikasi zuen
Page 334 and 335:
«Tierra Vasca», «Gure Herria»,
Page 336 and 337:
aiztoak ebagi; arran eta txiliñak
Page 338 and 339:
Oar oneri buruz, ona zer dion egill
Page 340:
tores euskericos, 108 orr.; M. Zara
Page 344 and 345:
LABURPEN Galdu errez, idoro gaitz.
Page 346 and 347:
1.—FRANTZISKO TORRES IBAÑEZ (189
Page 348 and 349:
gitalpena. 1959'garren urtean A. Mu
Page 350 and 351:
abots batera, organurako eresi-sort
Page 352 and 353:
«Gernika»-n, «El Bidasoa»~n, «
Page 354 and 355:
ezia egin zuen Guam. 1915'tik euska
Page 356 and 357:
4) Euzkel-Iztiya, o sea Gramdtica d
Page 358 and 359:
Askotxo izan dira Irakaspide onen b
Page 360 and 361:
2) Nere Laguna (Iruña, 1926). Neke
Page 362 and 363:
Zeruko Argia»-ren lenengo zenbakia
Page 364 and 365:
Muskaria'n zan, an iru urtez filoso
Page 366 and 367:
6) Erriarentzako Liturgia. Pentekos
Page 368 and 369:
15.—JABIER LAZKOZ BIGURIA (1887-1
Page 370 and 371:
zuen bere kezka ta zeregiñik garra
Page 372 and 373:
17.—BLAS FAGOAGA (1897-1966) Erra
Page 374:
—Aita Kapuixinoen Misiotako Eresi
Page 378 and 379:
LABURPEN EUSKERA GALTZEN.—Mugaz e
Page 380 and 381:
1.—LEON LASSALLE (1881-1961) Apai
Page 382 and 383:
mezan, txoriak multxoka bildu omen
Page 384 and 385:
8) Eskual-herriko hegaztinak eta ch
Page 386 and 387:
utzi ez nai otoitza ta erlijioa, ta
Page 388 and 389:
kurleak laster konturatu ziran idaz
Page 390 and 391:
iari zegokion jakiña errotik ikert
Page 392 and 393:
tsari «plegu berehezi bat» eman z
Page 394 and 395:
iru liburu —«Le Christ dans la b
Page 396 and 397:
egin zion arren, etzuten ezer ardie
Page 398 and 399:
kera, ortografi aldetik, Euskaltzal
Page 400 and 401:
(Ikus Bourricaud, Gure Herria, 1960
Page 402 and 403:
emate, euskal-jai, kultura festa ta
Page 404 and 405:
en sermoe, prediku ta esanak, garbi
Page 406 and 407:
«—Ezagutzen duzia, Xubero maitia
Page 408 and 409:
Eliz-gizcna dugu, ta apeztu ondoan,
Page 410 and 411:
11.—JEAN BARBIER (1875-1931) «Ba
Page 412 and 413:
zan, bai, otoitzaren, buru-ukapenar
Page 414 and 415:
6) Supazter xokoan (Baiona, 1924).
Page 416 and 417:
dutenen aiena, edo erriaren esakere
Page 418 and 419:
itzaldiarekin, beste bederatzi meza
Page 420 and 421:
lettres et Arts» aldizkarietan ida
Page 422 and 423:
Ederki mintzatzen zan euskeraz, ber
Page 424 and 425:
gaitegi nagusiaren Edestia. Ikaste
Page 426 and 427:
kas eta moldegaitza dela, uste dugu
Page 428 and 429:
5) Buloneko Ama Birjina. 6) Jesusen
Page 430 and 431:
—Doctrina Christiana, Bayonaco Le
Page 432 and 433:
Abadifio: 54, 55, 56. Abando (J.):
Page 434 and 435:
Eizaglrre: (J.): 166. EleizalUe (F.
Page 436 and 437:
Mitxelena (L.): 41, 66, 228, 229, 2
Page 438 and 439:
AURKIBIDEA Aurritz 7 BIZKAIA (1910-
Page 440 and 441:
Juan Bautista Gesala Beobide 194 I
Page 442:
Pablo Artxanko 365 Blas Alegria 365
show all

Euskal Literatura IV

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?