Euskal Literatura IV

auxe izan da: Olabide'k Azkue'ren Iztegi aundia oso-osorik bere
buruan zeramala». Orren galñ, liburuak irakurriz eta, Loiola'n
zegoelarik batez ere, ari ta oni itanduaz esakun jakingarri asko
bereganatu zituen. Biltzaille zan, bada, bera ere; beretzakotzaille
ta ausnartzaille: «bere lanetarako itzen ausnartzalle ta beretzakotzalle
bortitz».
Itzul-lanean ari izan gareanok ondo dakigunez, itz bat, esaldi
bat zuzenean itzuli bearrean, itzul-ingurura jo oi dugu sarri,
«perifrasis» bitartez gauza azaltzera. «Aita Olabide'k —dio M.
Lekuona'k—... zearka ibilii gabe, zuzenean iturrira joko zuan;
Euskera zabarrera edo Euskera eskutura; eta, zuzen-zunean
andik artuko zuan, eskuartean bear zuan itza, eta uraxe ipiñi
bere lekuan. Guk, askotan ez-jakiñez edo alperrez, eta iñoiz
baita bildurrez ere, erabiltzen ez deguna, erabilliko zuan berak
lasai asko. Ori zan aren egoera, aren postura, olakoetan... Nik
ez dakit zeñek esan zion Olabide'ri, Biblia euskeraltzeko lan
ortan asi zedilla. Zana zala, langille bikaña aukeratu zuan. Nekez
arldtu zezakean ortarako gaiago zanik iñor ere... Izkuntzaren
ezaguera ziatz, eta sakon, eta zabalari nagokio orain, Lexikoaren
ezaguerari. Iñor ez bide ortan Olabide bezelakorik... Egia
da bide orretan etzala bera bakarrik ibilli. Izan zuan lagunik;
izan zuan, bear bada, gidaririk ere... Olabide'ri buruz nik izan
dedan iritzi bat, auxe izan da: bere bideetan, batipat, Orixe'ri
jarraitu izan ziola. Gidari ona, kontsejatzalle argia. Iritzi-eskatzallearen
aurrean uzkurtuko ez dan iritzi-emallea... Orixe'ren
otin aundia du, ez dakit nik zerk Olabide'ren idaztankeran.
Erabiltzeko era errezean. Lexikoaren ezagueran, besteak beste,
Ortantxe bi-biok elkarren uztar-lagun jator izan balt-dira beti»
{Euzko-Gogoa, 1958, 514 orr.).
Bal, Orixe ta Olabide lagun miñak ziran, euskal arloan batez
ere. Lekeitio'ko Olerri-Egunean (1936), ango Udaletxeko areto
zabalean mal berezian bazkaldu genduen Orixe'k, Olabide'k,
Aita Jose Domingo Ugartetxea, karmeldar musikalariak eta nik:
arratsalde guztian ez giñan elkarregandik banandu. Orixe'k asko
329